Proloterapi Nedir?

Proloterapi, hasar görmüş, aşınmış ve doğal yapısı bozularak dejenere olmuş ligaman, tendon ve eklemlere irritan (tahriş edici) ve proliferan (hücre rejenerasyonunu uyaran) özellikte solüsyonlar enjekte edilerek güçlendirmeyi hedef alan bir ağrı tedavi yöntemidir. Proloterapi enjeksiyonları ile uygulanan bu solüsyonlar ağrıya sebep olan hasarlı dokuda inflamasyon (yangı) adı verilen ve vücudun kendi kendini onarma sürecinin başlangıcı olarak kabul edilen fizyolojik yanıtı uyarır. İnflamasyon, tendon ve ligamentlerin kemikler ile birleştiği bölgenin kan akımını artırarak eklemlerde iyileşmeyi tetikleyecek olan çeşitli büyüme faktörlerinin ve kollajen miktarının artışını sağlar. Böylece eklemde yenilenme ve güçlenme sağlanır. Bu nedenle proloterapi ağrı kesici olmaktan ziyade ağrının nedenini iyileştirmeye odaklı etkili ve kalıcı bir tedavi yöntemidir.

Proloterapi hangi hastalıklarda uygulanır?

Proloterapi kas iskelet sisteminin herhangi bir noktasında ligaman ve tendonlarda gelişen gevşeklik ve güçsüzlük ile kaslarda izlenen spazm ve tetik noktalar nedeniyle eklem hareketlerinin ağrılı ve kısıtlı hale geldiği tüm klinik tablolarda uygulanabilmektedir. Proloterapiden fayda görebilecek başlıca hastalıklar şunlardır:

• Bölgesel kas iskelet sistemi ağrıları (fibromyalji, myofasiyal ağrı sendromu gibi)
• Eklem kireçlenmeleri (artroz)
• Migren ve boyun kaynaklı baş ağrıları
• Çene eklemi hasarına bağlı ağrılar (temporomandibuler eklem dsifonksiyonu)
• Boyun, sırt ve bel ağrıları
• Boyun ve bel fıtığı
• Boyun ve bel omurlarının kireçlenmesi (faset sendromu)
• Donuk omuz
• Omuzda rotator kaf yırtığı
• Omuz sıkışması (inpingement sendromu)
• Omuzda SLAP lezyonu
• Tekrarlayan omuz çıkığı
• Dirsekte tenisçi ve golfçü dirseği (epikondilit)
• Karpal tünel sendromu
• Dizde menisküs, çapraz bağ ve ligaman hasarı
• Diz eklemi kireçlenmesi (osteoartrit)
• Tekrarlayan ayak bileği burkulmaları
• Topuk dikeni (plantar fasit)
• Morton nöroma

Proloterapinin uygun olmadığı durumlar nelerdir?

Enjeksiyon bölgesinde aktif enfeksiyon veya hastada yaygın sistemik enfeksiyon varlığında, akut septik artrit (mikrobik eklem iltihabı) tablosunda, kanama bozuklukları olan veya kan sulandırıcı ilaç kullanan hastalarda, tedavi esnasında kullanılan solüsyonlara (dekstroz ve lidokain) karşı alerjisi olan kişilerde proloterapi uygun bir tedavi seçeneği değildir.

Ayrıca proloterapi ile dokuda lokal (bölgesel) inflamasyon oluşturulduğundan gut ya da romatoid artrit gibi inflamatuar eklem hastalıklarını alevlendirebileceği için kesinlikle uygulanmaz. Ayrıca akut dönemli kemik kırıklarında, redükte olmayan (yerine oturtulamamış) eklem çıkıklarında ve akut nörolojik hasarı olan kişilerde uygulanmamalıdır.

Proloterapi nasıl uygulanır?

Proloterapi uygulamasında pek çok farklı proliferan solüsyon kullanılabilmekle birlikte pratikte yaygın olarak kullanılan solüsyon; içinde az miktarda lokal anestezik (lidokain) bulunan yüksek konsantrasyonlu (hipertonik) dekstroz solüsyonudur. Proloterapi uygulamalarında kullanılan solüsyonların içinde herhangi başka bir ilaç veya steroid (kortizon) bulunmamaktadır. Ayrıca tedaviye dirençli ve ciddi vakalarda ise hastanın kendi serumu, kemik iliği veya yağ dokusundan elde edilen PRP ve kök hücre enjeksiyonları da uygulanabilmektedir. Proloterapinin bir diğer uygulama şekli ise oksijen gazından üretilen ozon gazının saptanan hassas noktalara enjekte edilmesi ile uygulanan prolozon enjeksiyonudur.

Proloterapi standart bir uygulama olmayıp her hasta için bireyselleştirilmiş bir enjeksiyon planı geliştirilir. Enjeksiyonlar ağrılı bölgenin detaylı bir fizik muayene ile incelenip, önemli anatomik yapıların cilt üzerinde tespit edilmesini takiben uygulanır. Bu prosedür enjeksiyon bölgesine göre değişmekle birlikte ortalama 15-30 dakika civarında süren günübirlik bir tedavidir. Enjeksiyon işleminin bitiminde enjeksiyon bölgelerine 10-15 dakika süreyle sıcak uygulaması yapılır. Hasta takip eden 3-4 gün boyunca sıcak uygulama işlemini 4 saate bir uygulamaya devam etmelidir. Her bireyin ağrıyı algılama düzeyi farklı olmakla birlikte proloterapi genel olarak çok ağrılı bir işlem değildir. Enjeksiyon esnasında yoğun ağrı hisseden hastalar ise genellikle tedaviyi yarım bırakacak ölçüde yakınmamaktadır. 

Proloterapi tedavisi ne kadar sürer?

Proloterapi 3-4 hafta aralıklarla uygulanan seanslar şeklinde yapılır. Hastanın proloterapiden fayda görmesi ve tedavinin kaç seansta sonlanacağı biraz da kişinin yaşı, vücut ağırlığı (obezite), sigara/alkol alışkanlığı, günlük aktivite kapasitesi ve eşlik eden hastalıklarıyla (diyabet, hipotiroidi gibi) ilişkilidir. Tedavi ortalama olarak 4-6 seans sürer fakat daha komplike vakalarda 8-10 seansa kadar uzayabilmektedir.

Proloterapi yan etkileri nelerdir?

Proloterapi enjeksiyonlarına bağlı en sık izlenen komplikasyon dokuda minimal şişlik, sertlik ve tutulma gibi şikayetler izlenmesidir. Bununla birlikte bu durumu hastaların büyük kısmında birkaç gün içinde geriler ve günlük yaşamı etkileyecek düzeyde bir problem yaratmaz. Proloterapi enjeksiyonlarına bağlı enfeksiyon ile karşılaşma ihtimali oldukça düşüktür. Yine de başta eklem içi enjeksiyonlar olmak üzere proloterapi seanslarında standart dezenfeksiyon kurallarına harfiyen uyulması elzemdir. Proloterapi girişimlerinde sinirlere yakın bölgelere ve eklem içine enjeksiyonlar yapıldığından bu konuda uzmanlaşmış ve tecrübeli hekimler tarafından uygulanması olası komplikasyonların önlenmesi açısından önemlidir.

Uzm. Dr. Tolga Tezer
Bayındır Söğütözü Hastanesi Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulama Ünitesi (GETAT)