Mevsimsel Alerji Nedir? Mevsimsel Alerji Belirtileri

Baharın güzel yüzü herkeste aynı pozitif etkiyi yaratmıyor ne yazık ki! Bahar kimimiz için kaşıntı, hapşırma, öksürük, göz sulanması zamanı! Mevsimsel alerji yaşam kalitesini olumsuz etkilediği için bu dönemde dikkatli olmak ve önlem almak gerekiyor.

Doğanın kendini yenilediği bahar aylarında, birçok insan bu değişimin keyfini çıkarırken, mevsimsel alerji hastaları sürekli akan ve nefes almaya izin vermeyen burunları, kaşınan ve sulanan gözleri ile baharın bir an evvel geçmesini istiyor. 

Mevsimsel alerjiler nelerdir?
Mevsimsel alerjiler, bahar aylarında ortaya çıkan mevsimsel alerjik rinit ve mevsimsel alerjik konjonktivit olarak biliniyor. Çayır otları, yabani otlar, tahıl bitkileri ve ağaçların polenizasyon zamanı mart- ağustos aylarında ortaya çıktığı için bu dönemde görülen alerjik hastalıklar, mevsimsel alerjik rinit, alerjik rinokonjonktivit, mevsimsel alerjik astım olarak çeşitleniyor. Bazen de küf mantarlarının etkisine bağlı olarak sonbahar aylarında alerjik rinit ve alerjik astım atakları görülebiliyor.

Bahar alerjilerine ilişkin bilgilendirme videomuzu aşağıda izleyeiblirsiniz)



Mevsimsel alerjileri neler tetikliyor?
İç ortamda ev tozu akarları, kedi, köpek antijenleri, iç ortam küfleri ve hamamböceği antijenleri alerjiyi tetikliyor. Dış ortamda ise çayır, ot, ağaç polenleri ve dış ortam küfleri tetikleyici oluyor.

Hangi belirtilerle ortaya çıkıyor?
Burunda akıntı, kaşıntı, hapşırma ve tıkanıklık, gözlerde kaşıntı, sulanma, damakta kaşıntı, nefes darlığı, göğüste tutukluk hissi, kuru öksürük gibi belirtilerle ortaya çıkıyor. Bu belirtiler başka hastalıkların bulguları ile karışabiliyor mu? Mevsimsel alerjik hastalıkların belirtileri benzer yakınmalarla seyrettiğinden alerjik olmayan (non alerjik rinit) rinitlerle ve vazomotor, enfeksiyöz, hormonal ve ilaçlara bağlı rinit belirtileri ile karışabiliyor. Alerjik rinit yine rinosinüzit, konjonktivit, nazal polip, otit, uyku bozuklukları ve astım gibi hastalıklarla birlikte seyredebiliyor.

Mevsimsel alerji ne zaman ortaya çıkıyor?
Hayatın herhangi bir döneminde aniden ortaya çıkabiliyor. Genellikle 10 yaşından sonra görülme sıklığı yüzde 10-15 arasında oluyor.

Mevsimsel alerjide genetik geçiş söz konusu oluyor mu?
Evet, mevsimsel alerjik hastalıklar genetik duyarlılık ve çevresel faktörlerin ve tetikleyicilerin etkileşimi ile ortaya çıkıyor. Mevsimsel alerjik rinit, alerjik astımı olan hastaların aile bireylerinde de benzer hastalıklar sıklıkla bulunuyor.

Çocukların hayatı da olumsuz etkileniyor
Alerji, yetişkinlerin olduğu kadar çocukların da sorunu aslında. Alerjiye bağlı olarak yeterince uyumamış çocuklarda baş ağrısı, huzursuzluk, beslenme problemleri görülebiliyor.

Çocuklarda mevsimsel alerji olup olmadığı hangi belirtilerle anlaşılabilir?
Mevsimsel alerji; göz, burun ve akciğerlerle ilgili belirtilerin ortaya çıkmasına yol açıyor. Gözlerde kaşıntı, kızarıklık, sulanma; burunda akıntı, kaşıntı, peş peşe hapşırma, burun tıkanıklığı ve geniz akıntısı, alerjik konjonktivit ve alerjik nezle için önemli olabilecek belirtiler... Polenlerin soluduğumuz havadaki yoğunluğu mevsimsel olarak arttığında duyarlı çocuklarda genizde kaşıntı, öksürük, nefes almada zorluk, göğüste her nefes alıp vermede hissedilen hışıltı sesi ise mevsimsel alerjik astım olasılığını akla getiriyor.

Alerji çocukların günlük hayatını nasıl etkiliyor?
Mevsimsel alerjiler çocuklarda uyku kalitesini belirgin şekilde etkiliyor. Buna bağlı olarak yeterince uyumamış çocuklarda baş ağrısı, huzursuzluk, beslenme problemleri, dikkat toplayamama, sinirlilik, yorgunluk hissi, öğrenme güçlüğü, astıma bağlı egzersiz kapasitesinde azalma gibi durumlar da ortaya çıkıyor. Bu nedenlerle okulda devamsızlığa yol açabiliyor. Hasta olma psikolojisi ve farklılık duygusu ise çocuklarda gerilime neden oluyor.

Mevsimsel alerjiler gelişim geriliğine neden oluyor mu?
Gelişim geriliğine neden olmuyor ama bu dönemde bazı çocuklar beslenme sorunları yaşayabiliyor. Mevsimsel alerjilere bağlı en sık karşılaşılan ikincil hastalıklar arasında sinüzit ve orta kulak enfeksiyonları yer alıyor. Tekrarlayan sinüzit ve orta kulak enfeksiyonlarında alerjik bir neden olup olmadığını araştırmak gerekiyor.

Çocuklarda tanı ve tedavi yöntemleri yetişkinlerinkinden farklılık gösteriyor mu?
Tanıda hastanın vereceği öykü çok önemli. Yakınmaların hangi mevsimle ilgisi olduğu, ne kadar sürdüğü öğrenildiğinde tanı hemen hemen konmuş oluyor. Hangi etkenle ortaya çıktığını bulmak gerekirse alerji testleri de yapılıyor. Erken veya geç çiçek açan bitkilere göre belirtiler bazen ilkbaharda veya yaz mevsiminin sonuna doğru ortaya çıkabiliyor.

Anne-babalar çocuklarını mevsimsel alerjenlerden nasıl koruyabilir?
Çiçek tozları yazın sabah ve akşam saatlerinde atmosferin alt tabakalarında, yani yaşadığımız ortamda daha yoğun bulunuyor. Havanın ısınması ile beraber gün ortasında polenler daha yüksek seviyelere çıkıyor. Duyarlı kişilerin sabah ve akşam açık havada bulunmaları yakınmalarını arttırıyor. Ancak bu nedenle çocukları eve kapatmak da doğru değil. Maske ve burun filtreleri korunmada yetersiz kalıyor, kullanımları da pratikte mümkün olmuyor. Ancak ev ortamında polen miktarını azaltmak mümkün. Bunun için sıcak havalarda pencereler açıldığında tül perdeleri açmamak ve ekonomik olmasa da şikâyeti çok fazla olanlar için polen filtreleri işe yarayabiliyor. Otomobil ile yolculuk yapıldığında havalandırmayı dış ortama açmamak ve polen filtresi kullanmak gerekiyor.

Çocuklarda mevsimsel alerji ve astım ilişkisi nasıl?
Alerjik nezle tanısı olan çocukların önemli bir kısmında aynı zamanda öksürük, hışıltı, nefes almada zorlanma gibi belirtilerle kendini gösteren astım sık görülüyor. Bu nedenle astımı olan çocuklarda alerjik nezlenin yanı sıra alt solunum yollarına yönelik tedavilerin de planlanması gerekiyor.

Prof. Dr. Yavuz Demirel
Bayındır Kavaklıdere Hastanesi Göğüs Hastalıkları ve Alerjik Hastalıklar Uzmanı