Kemoterapi Nedir? Kemoterapi Nasıl Uygulanır?

Kemoterapi, insan vücudunda anormal çoğalan ve sağlıklı dokulara zarar veren hücrelerin, hem büyümesinin hem de çoğalmasının önüne geçen bir tedavi yöntemi olarak öne çıkıyor. Ağız yolu, damar içi ve kas içi ya da direkt olarak tümörün olduğu organa uygulanabilen kemoterapi tedavisi, hastaya özgü belirleniyor.

Kanser tedavisinde başvurulan kemoterapi, vücuttaki sağlıklı hücrelere zarar vermeden anormal ve sağlıksız çoğalan hücrelerin yok edilmesini amaçlıyor. Son 20 yılda teknoloji, genetik, tıp bilimindeki gelişmeler baş döndürücü bir hızda ilerliyor. Bu gelişmelerin onkoloji bilimine yansımaları da yüz güldürücü sonuçlara yol açıyor. Bazı hastalık tiplerinde tek başına kemoterapi ile tam bir iyileşme sağlanabiliyorken, bazılarında ise kemoterapi diğer tedavi yöntemleri ile birlikte art arda ya da eş zamanlı olarak uygulanabiliyor. Bu tedavi yöntemlerinin uygulama şekilleri hastalığın tipine, evresine, hastanın diğer sağlık sorunlarına ve yaşına bağlı olarak farklılıklar gösteriyor.



Standart olarak kabul edilebilecek kemoterapi ajanları, temel olarak anormal bölünen hücreleri hedef alıyor, bu hücrelerin çoğalmasını durdurmayı ve yok etmeyi amaçlıyor. Kanserli hastaya standart kemoterapi ile fayda sağlamak mümkünken, en büyük endişe yaşanabilecek yan etkiler ile ilgili oluyor. Direkt olarak damar yolu ile vücutta dolaşması için kana verilen kemoterapi vücutta yayıldığı noktalardaki tümör hücrelerine etki edip zararlı hücrelerin ölmesini sağlarken aynı anda dolaşımla birlikte beyinden kalbe önemli birçok organda da eş zamanlı olarak gezindiği için sağlıklı hücreler üzerinde de istenmeyen yıkıcı etkiye sebep olabiliyor. Kemoterapi ilacının etkili olabilmesi için yalnızca damar yoluyla değil bazen de ağız yoluyla verilerek etkili ve güvenli bir sonuç elde edilebiliyor.

Kemoterapi uygulamaları, ağız yolu ile damar içi ya da kas içine, kimi zaman da direkt olarak tümör olduğu bölgeye ilaç vermek şeklinde olabiliyor. Hangi hasta grubuna uygulanacağı ise doktorlar tarafından titizlikle alınacak bir karardır. Bu işlemler özel uzmanlık gerektiren ve dikkatle uygulanması gereken tedavilerdir.

Kemosatürasyon nedir?

Kanser sadece kemoterapi, ameliyat ve radyoterapi gibi geleneksel tedavi yöntemleri ile değil, girişimsel radyolojik tekniklerle de tedavi edilebiliyor. Kullanılan teknikler içerisinde, mikrodalga ablasyon veya radyofrekans ablasyon gibi karaciğerdeki tümör odaklarını yüksek ısılarda yakma teknikleri çok sık kullanılıyor. Yakma teknikleri ile tedavi edilme şansı olmayan daha yaygın tümör varlığında ise kasık damarından girilip karaciğer içine ilerletilen kateterlerle tümör odaklarına ilaç gönderilebiliyor. Ancak bu yöntemlerin de etkili olmadığı durumlarda özellikle malign melanom karaciğer metastazlarında ve meme kanseri gibi yaygın bazı metastazlarda kemosatürasyon işlemine başvuruluyor.

Kemosatürasyon, karaciğere olan kan akımının genel kan dolaşımından sınırlı bir zaman aralığı için ayrıştırılmasına dayanıyor ve bu ayrışmanın hemen sonrasında bir kateter aracılığı ile sadece karaciğer damarına kişiye özel hazırlanmış dozda kemoterapi veriliyor. Yeterli bir süre bu kemoterapinin sadece karaciğer içinde dolaşmasına izin verilerek güvenli olarak belirlenen bu sürenin sonunda bir çeşit diyaliz makinesi yardımı ile karaciğerden çıkan kan, kemoterapiden süzülerek yeniden genel dolaşıma kemoterapisiz bir şekilde veriliyor.. Böylece tümörlü olan karaciğer dokusu verilen kemoterapiden olabildiğince faydalanırken genel vücuda kemoterapi gitmediği için de korkulan yan etkilerden sakınılıyor.

Doç. Dr. Ece Esin
Bayındır Söğütözü Hastanesi Tıbbi Onkoloji Bölüm Başkanı