Her Öksürük ve Nefes Darlığı Covid-19 Belirtisi Değildir

Covid-19 pandemisi, tüm dünya insanlarına evde izolasyonu, artan dezenfeksiyon yöntemlerini öğrenmeyi ve uygulamayı, sosyal mesafe kavramını ve yaşam biçimi olarak hayatımıza girişini öğretti. Televizyonda ve sosyal ağlarda yayılan görüntüler, günlük bildirilen yeni vaka sayıları ve ölen hasta sayısı, yoğun bakımda yatan hasta sayısı ve ventilatöre bağlı hasta sayısı gibi veriler bu hastalığa yakalanan kişilerin ve toplumun başına neler gelebileceğini gösterdi ki, bu salgında hem kişilerin ne yapması gerektiğini, hem de sağlık organizasyonlarının düzgün ve etkili yapılmasının önemini, her devletin aldığı önlemlerin etkinliği veya etkisizliğini de ortaya çıkardı.

Unutulmamalı ki, bu hastalık tüm yaş gruplarını etkilemektedir. 50 yaş altı kişilerde kronik bir hastalıkları yoksa hastalık daha kolay atlatılmaktadır. Her 10 yaş artışında, daha kötü seyir ve ölüm oranlarında artış olmaktadır. 54 yaş altında ölüm oranı %1, 55-64 yaş aralığında %1-3, 65-84 yaş aralığında %3-11, 85 yaş üstünde ise %10-27 olmaktadır. Bu nedenle ülkemizde 65 yaş üzeri kişilerin evde izolasyonu istenmiş ve uygulanmaktadır.

Hangi kronik hastalığı olanlar risk altındadır?

• Kanser, lösemi ve lenfoma tanıları olan hastalar
• Organ veya kemik iliği transplantasyonu uygulanmış hastalar
• Astım veya kronik obstruktif akciğer hastalığı (KOAH) gibi kronik akciğer hastalığı olanlar
• Diabetes Mellitus (şeker hastalığı), hipertansiyon, kalp hastalıkları ve serebrovasküler hastalıkları (demans, alzheimer ve yatağa bağımlı bakım hastaları)
• Böbrek, kalp ve karaciğer yetmezliği olan hastalar

Takip ettiğimiz Covid-19 hastalarından edindiğimiz tecrübeler ve yurt dışı bildirimler bize göstermiştir ki, düzenli doktor kontrollerini yaptıran ve tedavi alan, hastalığı stabil olan Astım ve KOAH hastalarındaki risk, bu hastalığı olmayanlardan farklı değildir. Sigara içmeye devam eden ve hastalıkları kontrol altında olmayan grupta ise, risk fazladır.

Panik atak ve bahar alerjisi semptomları COVID-19 ile karıştırılabilir

COVID-19 tanısı alan hastaların tümüne yakınında en önemli şikayet, yüksek ateştir. Nefes darlığı ve öksürük, eşlik edebilir. Polikliniğimize nefes darlığı şikayeti ile bu dönemde başvuran hastaların büyük bir kısmı, korku ve panik atağın yarattığı psikojenik kökenli olup, hava açlığı şeklindedir. Astımı, bahar alerjisi ve bronş duyarlılığı olan hastalarda, ilkbahara girildiğinden, polen ve ev tozu alerjisinin yarattığı geniz akıntıları ve kuru öksürük nöbetleri de tabloyu karıştırmaktadır. İş yerlerinde ve evde, el yıkama imkanı varken, kapalı ortamlarda sık el dezenfektanları ve kolonya kullanımı, öksürük nöbetleri ve nefes darlığı atakları yaratabilmektedir.

COVID-19’un farklı hastalarda yarattıkları

• Tüm enfeksiyonlarda olduğu gibi, şeker hastalarında gelişen Covid pnömonisi, kan şekeri regülasyonunu bozabilmektedir. Kan şekerinin kontrol dışına çıkması ise Covid enfeksiyonunun hızla yayılmasına sebep olmaktadır.
• Sırt ve göğüs ağrısı, yüksek ateş ile birlikte görülebilen bir şikayettir. Kalp krizi veya kas tutulması düşünülerek, o bölgede gelişmiş bir Covid pnömonisinin atlanmasına sebep olabilir. Çekilecek Toraks CT ile rahatlıkla tanı konulabilir. Ayrıca, perikardit ve miyokardit, Covid hastalarında görülebilen bir komplikasyondur ve bu ağrıların bir yansıması olabilir.
• Genel durumu hızla bozulan ve yoğun bakım ihtiyacı doğan hasta gruplarında koagulopati ve damar içi pıhtılaşmalar gelişmektedir. Hastalarda bu parametrelerin takibinin yapılması ve tedaviye kan sulandırıcı ilaçların erken dönemde eklenmesi önemlidir.

Ülkemizde Sağlık Bakanlığımızın tanı ve tedavi algoritmalarını salgının ilk günlerinde oluşturması ve hekimlerin bu hastalıktaki tecrübelerini de dikkate alarak sık aralıklarla güncellemesi sayesinde yoğun bakım, ventilatöre bağlı hasta sayısı ve ölüm oranları diğer ülkelere göre düşük kalmıştır. Doktorların ve diğer sağlık personelinin özverili çalışması ve tedavide hızlı olarak insiyatifi ele alıp, hasta lehine kullanması da başarının en önemli ayağını teşkil etmektedir. Doğru ve etkin çalışan sağlık sistemimize güvenin, evde izolasyona, sosyal mesafeyi korumaya, cerrahi maske kullanımı ve el temizliği konularına uyalım,kendimizde panik atakların gelişmesine ve psikolojik travmalara müsaade etmeyelim. Merak etmeyin, emin ellerdesiniz.

Doç. Dr. Cem Gündoğdu
Bayındır Söğütözü Hastanesi Göğüs Hastalıkları Bölüm Başkanı