Alerji testi nedir? Çocuklarda uygulanan alerji testleri nelerdir?

Sorumlu alerjenden korunma, alerjik hastalıkların tümünde hastalık bulgularının daha etkili bir şekilde kontrol altına alınmasını sağlar. Bu nedenle mevcut hastalık bulgularının alerjik kökenli olup olmadığının belirlenmesi çok önemlidir. Alerji testi ile elde edilen sonuçlar, uygulanacak tedavi yöntemlerinin belirlenmesini (alerjenden kaçınma, alerjene özel aşı tedavisi gibi) sağlar.

Alerji testi nasıl uygulanır? Alerji testi çeşitleri nelerdir?

Tanı amacıyla hastanın durumuna özel farklı alerji test yöntemleri uygulanabilmektedir.

• Çizme testi (prick test): Ön kolun iç kısmına 1 damla alerjen damlatılır ve steril bir lanset ile (plastikten yapılmış, deriyi bütünüyle delmeyen, yalnızca alerjenin derinin üst tabakasının içine geçmesini sağlayan, kısa sivri uçlu bir tıbbi malzeme) deride bir çizik oluşturulur. Kullanılacak alerjen sayısı fazla ise uygulama sırt bölgesinde de yapılabilir. 20 dakika sonra test konulan bölgede kızarıklık, kabarıklık oluşup oluşmadığı kontrol edilir.
• Deri içi test (intradermal test): Sıvı haldeki çok az miktarda alerjen, çok ince bir iğnesi olan enjektörle derinin içine enjekte edilir. Kullanılacak alerjen sayısına göre kol veya sırt tercih edilebilir. Konulduktan 20 dakika sonra ve bazı durumlarda 24-72 saat sonra bir reaksiyon gelişip gelişmediği kontrol edilir.
• Yama testi (patch test): Bu yöntemde alerjenler yapışkan bant üzerine yerleştirilmiş küçük kuyucuklar içine konularak, sırta veya başka vücut bölgesine yapıştırılır. Yapışkan bant 48-72 saat süre ile kalır. Yoğun kaşıntı veya başka bir sıkıntı hissedilmesi durumunda yama bantı daha erken çıkarılıp, doktora başvurulmalıdır. Bant çıkarıldığında ve 2 gün sonra cilt kontrol edilerek reaksiyon oluşup oluşmadığı değerlendirilir.
• Spesifik IgE testi: Hasta çocuktan kan örneği alınarak belli alerjenlere karşı vücutta alerjik yanıt oluşup oluşmadığı ölçülür. Deri testi daha duyarlı olmakla birlikte deri testi yapılamayan durumlarda ve besin alerjisi gibi kan seviyelerinin izlenmesi gereken durumlarda tercih edilebilir.

Alerji deri testi nasıl yapılır?

Çizme, deri içi ve yama testinde ‘alerjen’ adı verilen ve alerjiye neden olan maddeler kullanılır. Hangi alerjenlerin kullanılacağı doktor tarafından belirlenir. Ayrıca çizme ve deri içi testlerde, sonuçların doğru olarak yorumlanması için bir pozitif kontrol (histamin) ve bir de negatif kontrol (alerjen içermeyen madde) kullanılır.

Alerji deri testi ne kadar sürer? Alerji testi sonuçları ne zaman çıkar?

Her bir alerji testi uygulaması 5-10 dakika gibi kısa bir sürede tamamlanır. Çizme ve deri içi test 15-20 dakika sonra, yama testi ise 48-72 saat sonra değerlendirilir.

Hangi testin kullanılacağı hastanın şikâyetlerine göre doktor tarafından belirlenir. Çizme ve deri içi testlerinde alerjen uygulanan bölgede 15-20 dakika içinde belli ölçülerde kabarıklık ve kızarıklık oluşması durumunda sonuç pozitif kabul edilir. Yama testinde ise 48-72 saat sonra (gerekirse 96. saatte) alerjen uygulanan bölgede kızarıklık, kaşıntı ve sulanma oluşması durumunda sonuç pozitif kabul edilir.

Alerji deri testini kim yapar?

Çocuklarda alerji testi, çocuk alerji uzmanının gözetiminde, hemşireler tarafından hastanede yapılır.

Alerji deri testinin riskleri nelerdir?

Alerji testlerinde istenmeyen durum görülme sıklığı çok düşüktür. Uygulama bölgesinde kaşıntı, kızarıklık olması dışında iyileşme sürecinde sorun beklenilmez. Alerjisi fazla olan hastalarda abartılı deri cevabına bağlı olarak, uygulama bölgesinde beklenenden fazla kızarıklık ve kaşıntı, yama testinde ise bül oluşabilir. Yaşamı tehdit edici durumlar ise son derece nadir bildirilmiştir.

Prof. Dr. Müge Toyran
Bayındır Söğütözü Hastanesi Pediatri Bölüm Başkanı