Mastit ve Meme Ucu Çatlağı Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Emziren annelerin kabusu olan mastit ve meme ucu çatlakları çoğu zaman birbiri ile ilişkili durumlardır. Emzirme süresi ve emziren anne sayısı arttıkça laktasyonel mastit ve meme ucu çatlaklarının görülme oranı artmıştır.

Meme ucu çatlağı neden olur?

Meme ucu çatlaklarının görülme sıklığı %30’lardadır. En büyük sebebi yanlış pozisyonda emzirmedir.

• Bebek emerken meme ucunun areola denilen renkli kısmını tamamen kavramaması,
• Meme uçlarının kuruması,
• Emzirme süresinin çok uzun tutulması,
• Uygun olmayan sert göğüs petlerinin kullanılması,
• Her iki memenin eşit sürede emzirilmemesi çatlak oluşumunda etkilidir.

Meme ucu (meme başı) çatlağı nasıl geçer?

Çatlak oluştuktan sonra tedavisinde ılık su uygulaması, epitelizan kremler, lanolin içeren emzirmeye engel teşkil etmeyen kremler kullanılabilir. Nadiren ağrı nedeniyle emzirmeye ara verip sağma makineleriyle nazikçe sağma işlemi uygulamak da gerekebilir.

Mastit nedir?

Mastit, enfeksiyon kaynaklı olsun veya olmasın meme dokusunun enflamasyonudur.

Mastit neden olur?

Oluşumundaki ana neden sütün stazı yani iyi boşaltılamamasıdır. Sütün stazı sonucu süt kanalları tıkanır, kanal epitel bütünlüğü bozulur, süt kanal dışına meme dokusu içine sızarak tahribata yol açmaya başlar. Meme dokusunda bu şekilde başlayan enflamasyona mikroorganizmalar da eklenirse vaka daha da ilerler. Fokal enflamasyondan apse ve septisemiye kadar ciddi sorunlara yol açabilir. Ağrı ve rahatsızlık hissi nedeniyle sütten kesilmek zorunda da kalınabilir.

Mastit belirtileri

Laktasyonel mastitin görülme sıklığı %5-33’tür. %75-90’ı emzirmenin ilk 3 ayında görülür. Mastitlerin %11’inde apse gelişebilir. Belirtileri şu şekildedir:

• Tek taraflı lokalize meme ağrısı
• Kızarıklık
• 38 derece veya daha yüksek ateş
• Halsizlik, keyifsizlik
• Yaygın vücut ağrıları

Mastit tanısı nasıl konulur?

Mastitin tanısı, klinik olarak konulur. Hasta, yukarıda bahsedilen belirtiler ile başvurur. Muayenede sert, kırmızı, hassas, ağrılı meme görülür. İlerlemiş ve apse düşündüren vakalarda meme ultrasonografisi yapılması gerekebilir. Kan tetkiklerindeki enfeksiyon belirteçlerinde yükselme saptanır.

Mastit risk faktörleri nelerdir?

• Geçirilmiş mastit öyküsü
• Pompa kullanılması
• Meme ucu çatlakları
• Annenin yetersiz beslenmesi
• Yorgunluk
• Stres
• Meme üzerine baskı yapacak uygunsuz kıyafetler giyilmesi
• Eş zamanlı başka enfeksiyonların varlığı

Mastit nasıl geçer? Mastit tedavisi

Mastit, sepsise kadar ilerleyebilen apse gelişimi durumunda memede kalıcı estetik kusurlara yol açabilen bir hastalıktır. Mastitten şüphelenildiğinde zamanında başvuru önemlidir.

Tedavide henüz enfeksiyon belirtileri ortaya çıkmamış yani mikroorganizmalar ilave olmamışsa, sütün boşaltılması (emzirmeye devam edilmesi veya pompa ile), istirahat, sıcak uygulama, bol sıvı tüketilmesi ve birtakım antienflamatuar ilaç veya solüsyonlar kullanılır. Enfeksiyon tablosu gelişmişse bu önlemlere ek olarak antibiyotik tedavisi gerekebilir. En sık etken mikroorganizma staphylococcus aureus’tur. Bu yüzden penisilin türevi antibiyotikler tedavide yeterli olur. Eğer meme apsesi gelişmişse apsenin cerrahi veya radyolojik olarak boşaltılması, damardan antibiyotik tedavisi gerekebilir.

Mastiti önlemek için yapılması gerekenler

Emzirme tekniğinin etkinleştirilmesi mastiti önlemede yararlıdır. Yapılan bir araştırmada 30 dakikalık emzirme eğitiminin mastit görülme sıklığını azalttığı gösterilmiştir. Aralıklı eğitimin ise daha iyi sonuç vereceği aşikardır. Ayrıca annelerin el dezenfeksiyonunun mastit insidansını azalttığı gösterilmiştir. Meme başı çatlakları bakterilerin girişine sebep olarak enfeksiyonun artışına sebebiyet vereceğinden, çatlaklar için önlem alınması gerekir.

Mastit, meme kanserine neden olur mu?

Genel kural olarak mastit, kanser riskini artırmaz. Ancak nadir görülen enflamatuarın meme kanseri ile olan benzer belirtileri yanlış tanı ve tedaviye neden olabilir.

Mastit ve meme ucu çatları hakkında detaylı bilgi için Genel Cerrahi Bölümümüze başvurabilirsiniz.

Uzm. Dr. Tufan Hacıahmetoğlu
Bayındır İçerenköy Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı