Ağrı Tedavisi En Doğal Hakkınız

Kanser hastası ağrıyı normal bir durum olarak kabullenmemelidir. Ağrı hayatınızı her yönden etkiler. Ağrınız varsa; günlük  aktivitelerinizi yapmakta zorlanmaya başlarsınız. Uykusuzluk, iştahsızlık, umutsuzluk ve yorgunluk hissetmeye başlarsınız. Ne yazık ki ağrı kolay sinirlenmenize, kendinizi çaresiz hissetmenize, üzülmenize ve hatta öfke duymanıza yol açabilir. Aileniz ve arkadaşlarınız her zaman neler hissettiğinizi anlamayabilir ve bu durumda kendinizi yalnız hissedebilirsiniz.

Kanser, ağrı demek değil

Tüm kanser hastalarının yaklaşık %30’ağrıdan yakınır, ilerlemiş evrede ise kanser hastalarının %90’ında ağrı şikayeti vardır. Kanser ağrısının başlıca nedeni (%75) tümörün yayılımına bağlıdır. Kansere bağlı olan ağrıların en sık nedeni ise kemik metastazı ağrısıdır. Akciğer kanserinde %20-30, meme ve prostat kanserinde %50-70 kemik ağrısı şikayeti vardır. Damarlardaki tıkanmaya bağlı dolaşım bozukluğu, tümörün sinirlere baskı yapması, enfeksiyon, organ veya kanallarında tıkanıklığa bağlı olarak farklı yerlerde ve farklı karakterde ağrı görülebilir. Kanser tedavisi (cerrahi, kemoterapi, radyoterapi) sırasında %20 ve kanserden bağımsız olarak başka nedenlerle ise %5 ağrı şikayeti görülür.

Ağrı tedavisi, kanser tedavisinin bir parçası

Ağrı tedavisi, kanser hastalığının tedavi ve takibinin bir parçasıdır. Multidisipliner bir yaklaşımla yani tıbbın çeşitli dallarından hekimlerle(onkoloji, anestezi, cerrahi, psikiyatri gibi) ortak çalışma kanser ağrısının kontrol altına alınmasında çok önemli rol oynar.

Kanser ağrıları nasıl geçer?

Ağrısı olan kanser hastaları için, pek çok farklı ilaç, pek çok farklı ilaç uygulama yolu ve ilaç kullanımı dışında farklı ağrı kontrol yolları bulunmaktadır. Kanser ağrılarının çoğunda ilk seçenek ilaç tedavisidir. Dünya Sağlık Örgütü’nün basamak tedavisi sistemine göre öncelikle zayıf etkili ağrı kesici ilaçlar kullanılmaya başlanır. Ağrının şiddeti değerlendirilerek zayıftan kuvvetli ağrı kesici ilaçlara geçilir. Kanser hastasının genel durumuna göre ilaçlar farklı yollardan uygulanabilir. Ağızdan ilaç alamayacak durumdaki hastalarda cilde yapıştırılan ilaçlar kullanılabilir.

Kanser ağrısında ileri yöntemlerden biri de spinal ağrı pompalarıdır. Bu yöntemle omurilikte ağrı duyusunu ileten sinirlerin bulunduğu boşluğa kateter yerleştirilerek morfin veya benzeri ilaçlar uygulanabilir. İlaçların ağrı kontrolünde yetersiz kaldığı durumlarda ilaç dışı yöntemlerden sinir blokları uygulanabilir. Bu kanserin bulunduğu yere-organa bağlı olarak ağrı duyusunu ileten sinirin çeşitli kimyasallarla veya radyofrekans yöntemiyle duyarsızlaştırılmasıdır. Ağrının şiddetli olması her zaman hastalığın ilerlediği anlamına gelmez. Her ağrı kontrol altına alınabilir. Ağrı kontrol altına alındığında günlük hayatınız kolaylaşır; uyuyabilir, daha iyi beslenir, aile ve arkadaşlarınızla keyif alarak zaman geçirebilir ve işinizi, hobilerinizi sürdürebilirsiniz.

Kanser hastalığınızı tedavi ve takip eden ekibe (doktorlarınız, hemşireleriniz) ağrınızdan erken dönemde bahsederseniz, ağrı tedavi ve kontrolünüz daha kolay olacaktır. Bazen ağrı kanser tedavisinde başka problemlerin habercisi olabilir. Kanser ağrınızın tedavisini istemek sizin en doğal hakkınızdır.

Uzm. Dr. Ece Dumanlar Tan
Bayındır Söğütözü Hastanesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Uzmanı