Yağ Bezesi Neden Olur? Yağ Bezesi Nasıl Geçer?

Yağ bezesi (lipom), yağ hücrelerinden gelişen, iyi huylu yumuşak doku kitleleridir. Vücutta yağ dokusunun olduğu her yerde ve her organda gelişebilirler. Büyük çoğunluğu deri ve deri altı yerleşimlidir ve kapsüllü kitlelerdir. Tüm yumuşak doku kitleleri içinde en sık görülen gurubu oluştururlar. Toplumda her yüz kişiden birinde görülmektedirler.

Yağ bezesi (lipom) neden olur?

Neden oluştukları kesin olarak ortaya konamamıştır. Ailesel yatkınlık, bazı endokrinolojik hastalıklar ve travmatik nedenlerin etkili olabileceği söylenmektedir. Herediter multipl lipomatozis, Gardner sendromu, Dercum’s hastalığı gibi bazı genetik geçişli hastalıklarla birlikte görülebilirler. Kan yağlarının yüksekliği ile lipom gelişimi arasında mutlak bir ilişki olduğu ise söylenememektedir.

Lipom kimlerde rastlanır?

Tüm yaş gruplarında görülebilirler. En sık 40-60'lı yaşlarda görülen lipomlar çocuklarda ise nadirdir. Soliter (tek) olanlar kadınlarda daha sık görülürken, çok sayıda olanlar erkeklerde daha sıktır.

Yağ bezesi vücudun hangi bölgelerinde görülür?

En sık üst gövde, baş, boyun, omuzlar ve sırt bölgesinde görülür.

Lipom çeşitleri nelerdir?

Yağ bezeleri yerleşim yerlerine ve mikroskopik görünümlerine göre sınıflandırılırlar. Bunlar: 

• Klasik lipom
• Anjiolipom
• Fibrolipom
• Spindle cell lipom
• Pleomorfik lipom
• Hibernom
• Myelolipom
• Atipik lipomdur. 

Yağ bezesi nasıl anlaşılır?

Genellikle deri altı yerleşimli olan lipomlar muayene ile düzgün sınırlı ve hareketli kitlelerdir. Elle muayene ile tanısı kolayca konulur. Derin, kas içi yerleşimli ve bazı atipik lipomlar muayene ile daha sert ve hareketsiz ele gelebilir. Diğer yumuşak doku kitlelerinden ayrımı için ultrasonografiye ve bazen MR'a (manyetik rezonans görüntüleme) başvurulabilir.

Yağ bezeleri hangi şikayetlere sebep olabilir?

Lipomlar yavaş büyümeleri nedeniyle belirgin bir şikayete yol açmazlar. Hekime başvurular genelde kozmetik nedenlerle olmaktadır. %80’i ilk başvuruda 5 cm’nin altındadır. Bulundukları bölgeye göre üzerine bası uygulanınca ağrıya yol açabilirler. Özellikle kas içi yerleşimli olanlarda hareket esnasında ağrı oluşabilir. Dev lipomlarda ise hereket kısıtlılığı görülebilir. Lipomların etrafında genelde travmaya bağlı enfeksiyon gelişimi nadir de olsa görülebilir. Sık enfeksiyona sebep olan yağ kisti denilen sebasöz kistler ile karışabilirler.

Liposarkom nedir?

Yağ hücrelerinden gelişen kötü huylu tümörlerdir. Lipomlar iyi sınırlı ve kapsüllüyken, liposarkomlar kapsülsüzdürler. Kollar, bacaklar, kasıklar retroperiton (karın boşluğunun arka tarafı) en sık görüldüğü bölgelerdir. Lipomlar daha çok deri altı yerleşimliyken, liposarkomlar daha derin dokularda yerleşme eğilimindedirler. Liposarkomlar büyüme gösteren ve lipomlara göre muayene ile hareketsiz kitlelerdir.

Yağ bezesi kansere dönüşür mü?

Lipomların liposarkoma dönüşümü konusunda literatürde çok az vaka bildirilmiştir. Ancak hızlı büyüyen, derin yerleşimli lipomlarda bu olasılık göz ardı edilmemelidir.

Kilo vermekle yağ bezesi küçülür mü?

Diyet ve spor ile vücut yağ kitlesi ve deri altı yağlanma azalırken, mevcut olan lipomda küçülme görülmez.

Yağ bezesi (lipom) tedavisi

Lipomlar küçük ve şikayete yol açmıyorsa tedavilerine gerek yoktur. Ancak takiplerinde büyüme gösteren, basıya bağlı şikayete yol açan veya kozmetik kusur oluşturan lipomlarda tedavi gerekmektedir. Kesin tedavisi cerrahi olarak total çıkartılmalarıdır. Genellikle lokal anestezi ile ayaktan olarak kolayca çıkartılabilirler. Ancak büyük hacimli olanlar ve derin yerleşimli lipomlarda sedasyon veya genel anestezi gerekebilmektedir. Tekrarlamaması için kapsülü ile beraber çıkartılması gerekmektedir.

Uzm. Dr. Tufan Hacıahmetoğlu
Bayındır İçerenköy Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı