Ülkemizde sıklıkla görülen ve her yaş grubunun risk altında olduğu tiroid bezi hastalığının tanısında 10 soru önem taşıyor.
1. Tiroid bezinde ultrasonografi ile nodül bulundu mu? İyot alımınız az mı?
İyot, tiroid bezinin hormon üretmek için kullandığı hammadde olduğundan, normal bir tiroid hormonu için vücuda yeterli iyot alımı sağlanmalı. Ancak, iyotun azlığı da aşırı alımı da tiroid ve vücudumuz açısından zararlı sonuçlar doğurabiliyor. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre günde 150 mikrogram iyot alınmalı. İyot bakımından zengin ürünleri şöyle sıralayabiliriz: Badem, deniz ürünleri, et, karaciğer, tavuk, hindi, fındık, ay çekirdeği, süt ve yumurta.
2. Ailenizde tiroid hastalığı var mı?
Ailede tiroid problemi öyküsü varsa, sizde de olma ihtimali çok yüksek. Genetik bir problem olan tiroid, aşırı iyotlu ya da iyotsuz bir beslenme ile tetiklenerek ortaya çıkabiliyor. Özellikle ailede tiroid sorunuyla karşılaşanlar tetikte olmalı.
3. Sigara içiyor musunuz?
Sigara içiyorsanız tiroid bezi hastalığıyla karşılaşma riskiniz artıyor. Sigaranın içindeki siyonür, tiroidin çalışmasına engel oluyor. Bu da TSH hormon seviyesinin yükselmesinden kaynaklı tiroid hastalığını beraberinde getiriyor. Tiroid bezi hastalığına, sigara içenlerde içmeyenlere göre iki kat daha fazla rastlandığı yapılan araştırmalarda görülmüş.
4. Boynun ön kısmında şişlik mi hissediyorsunuz?
Boğazınızda şişlik hissediyorsanız dikkat! Boğazda meydana gelen şişlik tiroid bozukluğunun habercisi olabiliyor. Şişlik, tiroid kanserine kadar gidebiliyor.
5. Gün içinde enerji düşüklüğü yaşıyor musunuz?
Sürekli uyumak istiyor ya da normalden fazla uyuyorsanız ama yine de yorgun, bitkin ve enerjiniz yok gibi hissediyorsanız dikkat! Bu belirtiler tiroid bezi hastalığı habercisi olabilir.
6. Son zamanlarda kilo probleminiz var mı?
Son dönemde hızlı kilo veriyor ya da kilo vermek isteyip veremiyorsanız bu tiroid bezi hastalığının habercisi olabilir. Tiroid hormonunun yavaş çalışması ve TSH hormonu değerlerinin yükselmesi ile zayıflamak imkansız hale gelebiliyor. Eğer tiroid bezi vücudun ihtiyacı olan hormon seviyesinin üzerinde ise bu da ani kilo kaybı yaşamanıza sebep oluyor.
7. Ses kısıklığı, ses kalınlığı ya da yutmada güçlük mü yaşıyorsunuz?
Ses kısıklığı, ses kalınlığı veya yutma gibi belirtiler yaşayanlar, tiroid bezi hastalığı riski taşıyor ve zamanında müdahale büyük önem taşıyor.
8. Radyasyon etkisini hafife mi alıyorsunuz?
Radyasyona maruz kalmış kişilerde tiroid nodülüne rastlanıyor. Çernobil ve Japonya’da yaşanan nükleer felaketlere maruz kalan kişilerde radyasyon etkisi ile ciddi oranda tiroid bezi hastalığına rastlanmış. 2031 yılında Çernobil etkisi ile kanser oranında ciddi artışlar görüleceği düşünülüyor.
9. Kadın ve 65 yaş üzerinde misiniz?
Kadınlarda 65 yaş üstünde olan tiroidin nodülleşme riskinin yüksek. Özellikle 65 yaş üstü kadınlar risk altında olduğundan düzenli kontrole gitmeleri gerekiyor.
10. Daha önce TSH hormonu düzeyinize bakıldı mı?
Tiroid uyarıcı hormon ya da TSH düzeyleri, tiroid sorunlarını teşhis etmeye yardımcı oluyor. Eğer yukarıdaki belirtilerden şikayet ediyorsanız acilen bir uzmana başvurmalısınız. Hastalar, 6 ayda bir rutin kontrole gitmeliler.
Prof. Dr. Mehmet Emin Önde
Bayındır İçerenköy Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı