Vücutta yaralanma ya da zedelenmelere bağlı oluşan ve kişilerin günlük hayatını olumsuz yönde etkileyen ortopedik rahatsızlıklarda tedavi süreci kimi zaman uzun olabiliyor. Oysaki hastadan alınan bir tüp kan, vücudun kendi iyileşme mekanizmasının yetersiz kaldığı durumlarda tedavi sürecini hızlandırıyor.
PRP nedir?
PRP (Platelet Rich Plasma) ya da diğer adıyla Trombositten Zengin Plazma, kişinin kendi kanından hazırlanan bir tedavi yöntemi. Ortopediden, dermatolojiye geniş bir yelpazede tıbbın birçok alanında kullanılan PRP tedavisi son yıllarda giderek tercih edilmeye başlayan yeni bir yöntem. İlk zamanlarda dermokozmetik ve gençleşmeye yönelik yapılan uygulamalarda kullanılsa da hücre yenilemeye yönelik bir tedavi olduğundan özellikle kas iskelet sistemi hastalıklarında sıkça kullanılmaya başlandı.
Vücutta çeşitli travmaya ya da zorlanmaya bağlı oluşan ortopedik hastalıklarda, iyileşme sürecinde kaslarda, tendonlarda ya da benzeri dokularda şişme gibi enflamasyonlar görülüyor. Aslında vücudun kendi kendisine iyileşme sürecini başlatan enflamasyonlar, yaralanmanın ve zedelenmenin olduğu tendon, kıkırdak gibi yapıların hücrelerini uyarıyor. PRP‘nin özellikle diz kireçlenmelerinde görülen kıkırdak zedelenmeleri ve aşınmaları üzerine iyileştirici etkisi gösterilmiştir. Bu gibi durumlarda PRP yavaş ortaya çıkan tedavi sağlayabilmektedir.
Ortopedik hastalarda pek çok faydasının görüldüğü PRP yönteminde, hastalar tedavi ediliyor. Özellikle sporcular gibi spor yaşantısına hızlı dönmesi gereken hastalar da etkili olan PRP, ileri yaş hastalarında ise iyileşme sürecini kısaltarak günlük hayatı daha konforlu hale getiriyor.
Kronik tendinopatiler: Tenisçi dirseği aşil tendon hastalıklarında, kronik patellar tendon yaralanmalarında ve plantar fascitis hastalığında uygulanan PRP yöntemi ile yüz güldüren sonuçlar alınıyor. Genellikle bu hastalıklarda uygulanan kortizon tedavisindeki olumsuz yan etkiler, PRP tedavisi ile ortadan kaldırılıyor. Ayrıca bu hasta grubunda istirahat ve ilaçlar ile yeterli sonuç alınamayan durumlarda PRP tercih edilmeli.
Spor yaralanmaları: Sporcuların en büyük sıkıntısı olan spor yaralanmalarında PRP sıklıkla uygulanıyor. Özellikle iç yan bağ yaralanmaları ve kas yaralanmaları sonrası uygulanan PRP enjeksiyonları ile sporcular, daha hızlı iyileşme ve daha kısa sürede spora dönüş sağlıyor.
Osteartrit (kireçlenme): Diz ekleminde oluşan kireçlenmeler, genellikle ağrı ve hareket kabiliyetinin kısıtlanmasına yol açıyor. PRP tedavisi hastalık sürecinde oluşan yıpranmayı ya da hasarı tedavi etmez ancak hastanın günlük yaşamındaki konforunu yükseltir. Özellikle hastanın ağrılarını ve fonksiyonlarını düzelmesine yardımcı olur.
Destek tedavi: PRP tedavisi, hücrelerin yenilenmesine ve çeşitli yollarla tedavi edilen hücrelerdeki tamir dokusunun kalitesini artırır. Özellikle kıkırdak tedavisinde destek tedavisi olarak kullanılan PRP yönteminde, hastaların onarılmış dokusunda yüksek kalite gözlemlenir.
Yan etkisi yok
Kişinin kendi kanından alınarak üretilen PRP yönteminde, başka bir madde yer almaz. Bu nedenle de ilaç demek doğru değildir. İlaç gibi olmadığı ve kortizon içermediği için de diğer organlar üzerinde herhangi bir yan etkisi yoktur. Ayrıca kişinin kendi kanı kullanıldığı için alerjik reaksiyon gibi tablolar görülmez. PRP'nin içinde, vücudun iyileşme cevabındaki hücrelerin bölgeye ulaşmasını ve çoğalmasını sağlayan büyüme faktörleri yer alır. Bu faktörler aynı zamanda yeni damarların oluşumu, enfeksiyonların önlenmesi ve doku proteinlerinin üretimi konularında olumlu etkilere sahiptirler.
PRP öncesi kortizona ara verilmeli
Doğal bir tedavi yöntemi olan PRP’de ilaç, hastanın kendi kanından hazırlanır. Alınan 10-20 mililitrelik kan, yaklaşık 10 dakika süren bir santrifüj işlemine tabi tutularak, trombosit dışındaki hücrelerin dibe çökmesi sağlanır. Trombositler farklı bir yere alınarak, iyileşmeyi aktif hale getirecek olan ilaç (kalsiyum klorür) eklenir. Daha sonra ise hazırlanan PRP, bekletilmeden hastaya hızlıca uygulanır.
Uygulama sonrası düşük oranlarda uygulamanın yapıldığı bölgelerde ağrı ve şişlik görülebilir. Oluşabilecek ağrıları ya da şişkinlikleri önlemek için parasetamol türevi ağrı kesici kullanımı ve buz ile bölgeye belirli aralıklarla kompres uygulamaları yapılması önerilir. Bol istirahat ise diğer önemli ilaçlardan biridir. Ağır sporlar ve kasları zorlayıcı egzersizler tercih edilmemeli. Bunun yerine basit germe egzersizleri ile kaslar hareket ettirilebilir.
Genellikle 1-2 hafta arayla 6 aylık dönem içinde 3-4 enjeksiyona kadar yapılabilir. İşlemden sonra doku iyileşmesini hızlandırmak için fizik tedaviye devam edilebilir.
Uygulama öncesinde hastanın anti-enflamatuvar ilaçlarının 5-7 gün öncesinden kesilmesi, kortizon kullanımına ara vermesi gerekir. Uygulama sonrasında da bu tür ilaç kullanımı, uygulamanın etkisi azaltacağından önerilmez. Ayrıca hastada PRP uygulanacak bölgesinde enfeksiyon, cilt lezyonu ile sistemik enfeksiyon hastalığı veya vücut direncini düşüren hastalıklar ve kanama problemleri olmamalıdır.
Uzm. Dr. Korcan Yüksel
Bayındır İçerenköy Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı
PRP nedir?
PRP (Platelet Rich Plasma) ya da diğer adıyla Trombositten Zengin Plazma, kişinin kendi kanından hazırlanan bir tedavi yöntemi. Ortopediden, dermatolojiye geniş bir yelpazede tıbbın birçok alanında kullanılan PRP tedavisi son yıllarda giderek tercih edilmeye başlayan yeni bir yöntem. İlk zamanlarda dermokozmetik ve gençleşmeye yönelik yapılan uygulamalarda kullanılsa da hücre yenilemeye yönelik bir tedavi olduğundan özellikle kas iskelet sistemi hastalıklarında sıkça kullanılmaya başlandı.
Vücutta çeşitli travmaya ya da zorlanmaya bağlı oluşan ortopedik hastalıklarda, iyileşme sürecinde kaslarda, tendonlarda ya da benzeri dokularda şişme gibi enflamasyonlar görülüyor. Aslında vücudun kendi kendisine iyileşme sürecini başlatan enflamasyonlar, yaralanmanın ve zedelenmenin olduğu tendon, kıkırdak gibi yapıların hücrelerini uyarıyor. PRP‘nin özellikle diz kireçlenmelerinde görülen kıkırdak zedelenmeleri ve aşınmaları üzerine iyileştirici etkisi gösterilmiştir. Bu gibi durumlarda PRP yavaş ortaya çıkan tedavi sağlayabilmektedir.
Ortopedik hastalarda pek çok faydasının görüldüğü PRP yönteminde, hastalar tedavi ediliyor. Özellikle sporcular gibi spor yaşantısına hızlı dönmesi gereken hastalar da etkili olan PRP, ileri yaş hastalarında ise iyileşme sürecini kısaltarak günlük hayatı daha konforlu hale getiriyor.
Kronik tendinopatiler: Tenisçi dirseği aşil tendon hastalıklarında, kronik patellar tendon yaralanmalarında ve plantar fascitis hastalığında uygulanan PRP yöntemi ile yüz güldüren sonuçlar alınıyor. Genellikle bu hastalıklarda uygulanan kortizon tedavisindeki olumsuz yan etkiler, PRP tedavisi ile ortadan kaldırılıyor. Ayrıca bu hasta grubunda istirahat ve ilaçlar ile yeterli sonuç alınamayan durumlarda PRP tercih edilmeli.
Spor yaralanmaları: Sporcuların en büyük sıkıntısı olan spor yaralanmalarında PRP sıklıkla uygulanıyor. Özellikle iç yan bağ yaralanmaları ve kas yaralanmaları sonrası uygulanan PRP enjeksiyonları ile sporcular, daha hızlı iyileşme ve daha kısa sürede spora dönüş sağlıyor.
Osteartrit (kireçlenme): Diz ekleminde oluşan kireçlenmeler, genellikle ağrı ve hareket kabiliyetinin kısıtlanmasına yol açıyor. PRP tedavisi hastalık sürecinde oluşan yıpranmayı ya da hasarı tedavi etmez ancak hastanın günlük yaşamındaki konforunu yükseltir. Özellikle hastanın ağrılarını ve fonksiyonlarını düzelmesine yardımcı olur.
Destek tedavi: PRP tedavisi, hücrelerin yenilenmesine ve çeşitli yollarla tedavi edilen hücrelerdeki tamir dokusunun kalitesini artırır. Özellikle kıkırdak tedavisinde destek tedavisi olarak kullanılan PRP yönteminde, hastaların onarılmış dokusunda yüksek kalite gözlemlenir.
Yan etkisi yok
Kişinin kendi kanından alınarak üretilen PRP yönteminde, başka bir madde yer almaz. Bu nedenle de ilaç demek doğru değildir. İlaç gibi olmadığı ve kortizon içermediği için de diğer organlar üzerinde herhangi bir yan etkisi yoktur. Ayrıca kişinin kendi kanı kullanıldığı için alerjik reaksiyon gibi tablolar görülmez. PRP'nin içinde, vücudun iyileşme cevabındaki hücrelerin bölgeye ulaşmasını ve çoğalmasını sağlayan büyüme faktörleri yer alır. Bu faktörler aynı zamanda yeni damarların oluşumu, enfeksiyonların önlenmesi ve doku proteinlerinin üretimi konularında olumlu etkilere sahiptirler.
PRP öncesi kortizona ara verilmeli
Doğal bir tedavi yöntemi olan PRP’de ilaç, hastanın kendi kanından hazırlanır. Alınan 10-20 mililitrelik kan, yaklaşık 10 dakika süren bir santrifüj işlemine tabi tutularak, trombosit dışındaki hücrelerin dibe çökmesi sağlanır. Trombositler farklı bir yere alınarak, iyileşmeyi aktif hale getirecek olan ilaç (kalsiyum klorür) eklenir. Daha sonra ise hazırlanan PRP, bekletilmeden hastaya hızlıca uygulanır.
Uygulama sonrası düşük oranlarda uygulamanın yapıldığı bölgelerde ağrı ve şişlik görülebilir. Oluşabilecek ağrıları ya da şişkinlikleri önlemek için parasetamol türevi ağrı kesici kullanımı ve buz ile bölgeye belirli aralıklarla kompres uygulamaları yapılması önerilir. Bol istirahat ise diğer önemli ilaçlardan biridir. Ağır sporlar ve kasları zorlayıcı egzersizler tercih edilmemeli. Bunun yerine basit germe egzersizleri ile kaslar hareket ettirilebilir.
Genellikle 1-2 hafta arayla 6 aylık dönem içinde 3-4 enjeksiyona kadar yapılabilir. İşlemden sonra doku iyileşmesini hızlandırmak için fizik tedaviye devam edilebilir.
Uygulama öncesinde hastanın anti-enflamatuvar ilaçlarının 5-7 gün öncesinden kesilmesi, kortizon kullanımına ara vermesi gerekir. Uygulama sonrasında da bu tür ilaç kullanımı, uygulamanın etkisi azaltacağından önerilmez. Ayrıca hastada PRP uygulanacak bölgesinde enfeksiyon, cilt lezyonu ile sistemik enfeksiyon hastalığı veya vücut direncini düşüren hastalıklar ve kanama problemleri olmamalıdır.
Uzm. Dr. Korcan Yüksel
Bayındır İçerenköy Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı
11.08.2017
Coronavirüs Nedir? COVID-19 Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
COVID-19 İle Soğuk Algınlığı, Grip ve Alerjik Rinit Nasıl Ayırt Edilir?
Soğuk Algınlığı Belirtileri ve Grip Belirtileri
Kolajen Nedir, Ne İşe Yarar? Collagen Faydaları Nelerdir?
Kardiyak Rehabilitasyon Nedir, Neden Önemlidir? 
Ürtiker (Kurdeşen) Nedir? Belirtileri ve Tedavisi 
İnsülin Direnci Nedir? Belirtileri Nelerdir? 
