Sigarayı Azaltmak Değil, Bırakmak Gerekiyor

Dünya üzerinde yaşayan insanların sağlığını tehdit eden en önemli etkenlerden biri sigara ve tütün ürünleri kullanımı... Dünya genelinde sigara içenlerin sayısının 1.1 milyara, sigara kaynaklı ölümlerin sayısı ise 7.7 milyona ulaşmış durumda olduğu görülüyor. Önemli bir halk sağlığı sorunu olan sigara kullanımı aynı zamanda birey ve ülke ekonomisini de olumsuz yönde etkiliyor. Dünya Sağlık Örgütü tarafından tütün mücadelesi kapsamında 1987 yılından bu yana 9 Şubat, Dünya Sigarayı Bırakma Günü olarak anılıyor.

9 Şubat, sigaradan kurtulmak isteyenler için önemli bir başlangıç. Sigara kullanımı hemen hemen vücuttaki tüm organlarda hastalıklara yol açıyor. Sigarayı bırakma, yaşamın daha sonraki dönemlerinde ortaya çıkabilecek sağlık sorunlarının erken yaşlarda önlenebilir olması nedeniyle özellikle gençlerde büyük önem taşıyor. Erişkinlerde sigara kullanımının ise ergenlik dönemi ile yakından ilişkili olduğu belirtiliyor. Araştırmalar, sigara kullanan erişkinlerin yüzde 90’ının ilk sigaralarını 18 yaşından önce içtiğini gösteriyor.

Sigaraya başlamak kolay, bırakmak zor

Nikotinin bağımlılık yapma potansiyeli, diğer bağımlılık yapan maddelerle kıyaslandığında daha fazla. Bir süre sonra artık kişiler sigarayı zevk almaktan çok huzursuzluk, sinirlilik, baş ağrısı, ani sigara içme isteği gibi nikotin yoksunluk belirtilerini yaşamamak için tüketmeye başlıyor. Nikotin bağımlılığı, sigara kullanımının sürdürülmesinde en önemli etken oluyor. Sigarayı bırakma döneminde hissedilen yoksunluk belirtilerinin tedavi edilmesi gerekiyor. Bu dönemde, fizyolojik olarak bağımlı kişilerde nikotin yoksunluk belirtileri, yeniden sigaraya başlamalarında önemli bir rol oynuyor. Sigara içenlerin yüzde 70’i sigarayı bırakmak istiyor, yaklaşık yüzde 30 ile 40’ı da kendi başına bırakmayı deniyor. Ancak bunların yalnızca yüzde 5’inden daha azı uzun süre sigara içmemeyi başarabiliyor. Bir bağımlılık olan sigara içiminden kurtulmak için bireysel çabaların kesinlikle çok değerli. Ancak bir hastalık olarak kabul edilen bu davranıştan kurtulabilmek için sağlık çalışanlarından destek almak gerektiğini de unutmamak gerekiyor.

Sigara ve COVID-19 ilişkisi

Covid-19 pandemisinin tüm hızıyla sürdüğü bu günlerde ülkemiz de bundan çok etkileniyor, yeni vaka ve vefat sayılarımız artıyor. Sigara gibi tütün ve tütün ürünlerinin kullanımının Covid-19 pandemisindeki etkileri de netleşmeye başladı. Tütün ve tütün ürünleri, ısıtılmış tütün ürünleri, nargile ve pasif içiciliğin Covid-19'a yakalanma oranını artırdığı gösterildi. Tütün kullanımı tüm solunum yolu bariyerlerini bozduğu, dokunun normal yapısını değiştirdiği ve bağışıklığı zayıflattığı için enfeksiyonlara yatkınlığı artırıyor. Sigara AC2 adını verdiğimiz alıcı sayısını artırıyor ve Covid-19 virüsü de bu alıcı yapıları kullanarak daha kolay yayılabiliyor. Ayrıca sigara içmeye genetik olarak yatkınlığı bulunan kişilerin, Covid-19 enfeksiyon riskinin %45, hastane yatış oranlarının %60 daha yüksek olduğu, hastaneye yatış ve yoğun bakıma alınma durumunda ölüm riskinin 14 kat daha fazla olduğunu bildiren çalışmalar yayınlandı. Çözüm ise sigarayı ve tüm tütün ürünlerini azaltmak değil bırakmak, çünkü tütün ve tütün ürünleri için güvenli bir düzey bulunmuyor.

Uzm. Dr. Serap Bilen Hızel
Bayındır Kavaklıdere Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı