Restoratif Diş Tedavisi Nedir? Kimler İçin Uygundur?

Restoratif diş tedavisi nedir?

Restoratif diş tedavisi diğer adı ile diş hastalıkları ve tedavisi, diş dokusunda meydana gelen kayıpların tamir ve tedavi edilmesi demektir. Bu kayıplar çürük ve diş dokusunda görülen kırıklardan oluşabildiği gibi bakteriyel etken olmaksızın kimyasal bir etken sonucunda diş dokusunun mineral kaybı sonucunda da oluşabilir.

Diş çürüğü neden olur?

Diş çürüğü bakterilerin diyet ile alınan karbonhidratların fermantasyonu sonucu açığa çıkardıkları asitlerin diş sert dokularında neden olduğu yıkım olarak tanımlanır. Diş çürüğü mikrobiyolojik, genetik, immünolojik, davranışsal ve çevresel pek çok faktörün bir araya gelmesi ile ortaya çıkan bir patolojidir. Yani çürük oluşumu için birçok faktörün bir araya gelmesi gerekmektedir.

Diş çürüğü önlenebilir mi?

Dişin farklı bölgelerinde çürük ortaya çıkabilir. Bu çürükleri tespit etmek için günümüzde birçok tespit yöntemi bulunmaktadır. Farklı morfolojiye sahip bu bölgelerde diş çürükleri de farklı ilerleme alanları ve hızları gösterirler. Bunun yanında tükrüğün yapısı ve oranı, bazı sistemik hastalıklar, beslenme alışkanlıkları gibi faktörlerde çürüğün ilerlemesini etkiler. Diş çürüğünün evresi tedavi planlamasını doğrudan etkiler. Restoratif diş hekimi hangi evrede çürüğün tedavi edilmesini bilir ve buna göre hastaya tedavi planı sunar. Günde 2 kez fırçalama, diş ipi ve gargara kullanımı ile yeni başlayan çürükler önlenebilir. 6 ayda bir diş hekiminin muayenesi ile bu başlangıç çürükleri kontrol edilir.

Diş aşınmaları nasıl önlenir?

Diş aşınmaları, birçok etyolojik faktör sebebiyle oluşabilir. Diş fırçasından kaynaklanan aşınma tipi hastalar arasında en sık görülen aşınma sebebidir. Bunun yanı sıra asitli gıdalardan kaynaklanan aşınma, dişlerin birbirine teması sonucunda oluşan aşınma tipleri de yaygındır. Diş aşınması sonucunda dişin en üst tabakasında bulunan mine dokusu aşınır ve dentin dediğimiz tabaka ortaya çıkar. Dentin tabakasının ortaya çıkası dişte hassasiyette neden olur. Aşınmanın seviyesine göre uygulanacak tedaviyi uzman hekim belirler. Aşınmanın hangi faktörden kaynaklandığını tespit eden uzman hekimin tavsiyeleri doğrultusunda yeni oluşabilecek aşınmaların önüne geçilebilir.  

Restoratif diş tedavisinde yapılan işlemler nelerdir?

Restoratif diş tedavisinde birden fazla tedavi seçeneği vardır. Diş dokusunda kayıp miktarına göre restorasyon seçenekleri hekim tarafından belirlenir. Direkt ya da indirekt kompozit uygulamaları, gülüş tasarımının yapılması, diş beyazlatma uygulaması, dentin hassasiyetinin giderilmesi, vital yani dişin canlılığının devam ettirilmesi için gereken tedaviler restoratif diş tedavisi alanının içerisindedir.

Restoratif diş tedavisinin amaçları

Restoratif diş tedavisinde amaç hastanın estetik ve fonksiyon kaybının geri kazandırılmasıdır. Ayrıca diş sert dokularının korunması amacını taşır. Restoratif diş tedavisinin bir diğer amacı dişin canlılığının devamının sağlanmasıdır. Vital yani dişin canlılığının devam ettirilmesi için gereken tedaviler dişin sinir dokusuna yakınlığına ya da bir başka deyişle dişte kalan dentin dokusu miktarına göre değişir. Uzman hekim, diş sert dokusunun yeniden oluşumunu stimüle edecek malzemeler tercih ederek dişin canlılığının devamını sağlar.

Dişin canlılığının devamının sağlanamadığı durumlarda bir kanal tedavisi uzmanına yönlendirilir. Kanal tedavisi yapılmış diş kırılgan ve zayıf olabilir. Bu durumda tedavisi yapılan dişin kırılmaması için üst yapısının kuvvetlendirilmesi gerekmektedir. Tedavi seçenekleri arasında çeşitli materyaller eklenerek kuvvetlendirilmiş, özellikle kanal tedavili dişlerin restorasyonu için kullanılabilecek beyaz dolgu malzemesi de bulunmaktadır.  Bu özellikli materyaller kullanılarak kanal tedavili dişlerin restorasyonu kaplama (protez kuron) yapılmadan da tedavi edilebilir.

Restoratif diş tedavisinde kullanılan malzemeler

Restorasyonda kullanılan ürünler estetik görünüm sağlayan ve dişe zarar vermeyen biyo uyumlu malzemelerdir. Kullanılan malzemelerin biyo uyumlu olması ileri yaşlardaki veya kronik hastalığı olan hastalar için rahatlıkla restorasyonun yapılmasına olanak sağlar.

Diş dolguları

Diş dokusunda görülen kayıp miktarına göre hekim, dolguyu direkt yöntem dediğimiz hasta başında anında yaptığı veya indirekt yöntem dediğimiz ölçü yöntemi kullanarak hazırladığı ve dolgunun yapıştırılmasının gerektiği bir yöntem ile yapabilir.

Amalgam dolgular

Günümüzde direkt yöntem seçeneği olarak beyaz dolgu diye adlandırılan kompozit dolgular tercih edilmektedir. Amalgam yani gri dolgular, estetik bir görüntü oluşturmadığı için artık tercih edilmemektedir.

Kompozit (beyaz) dolgular

Kompozit dolgular yani beyaz dolgular hem ön dişlerde hem de arka dişlerde kullanılabilir. İki diş arasında araya bir diş daha eklenemeyecek kadar küçük boşluklarda yani diastema diye adlandırdığımız durumlarda diş dokusuna zarar verilmeden bu boşluklar diş rengine göre seçilen beyaz dolgu ile kapatılabilir. Ayrıca ön dişlerde görülen kırıklarda da diş rengine göre seçilen beyaz dolgu ile yeniden dişin orijinal formu kazandırılır. Şekil bozukluğu görülen ön dişlerde de simetriği olan diş esas alınarak beyaz dolgu ile restore edilip estetik bir görünüm kazandırılır.  

Arka grup dişlerde çürük dokusu temizlendikten sonra kaybedilen diş dokusu miktarı kadar beyaz dolgu yapılarak dişe yeniden fonksiyon kazandırılır. Çürüğün diş dokusunda ilerlediği seviyeye göre tedavi değişebilir.

Inley ve onley dolgular

İndirekt yapılan restorasyonlar arasında diş doku kaybının miktarına göre adlandırılan inley ve onley dolgular vardır. İnley ve onley restorasyonlar, büyük madde kaybı görülen dişlerde kron yani kaplama restorasyonuna göre daha konservatif bir tedavi seçeneğidir. Restoratif diş tedavisi uzmanı tarafından yapılan muayene sonrasında dolgunun yapılacağı alanın ölçüsü alınıp, laboratuvar ortamında hazırlanan dolgu bir sonraki seansta çeşitli malzemeler kullanarak dişe yapıştırılır.

Lamine veneer restorasyonlar (yaprak restorasyonlar)

Yaprak porselen olarak da bilinen laminate veneerler, dişlerin daha beyaz görünmesini sağlayarak diş bozukluklarının ortadan kaldırılmasını sağlayan estetik bir işlemdir. Diş yüzeyinden çok ince bir tabaka alınarak yerine özel porselen malzemeden üretilmiş yaprak şeklindeki plakaların yapıştırılmasını içeren bir işlemdir. Genellikle kalıtsal nedenlerden veya antibiyotik renklenmelerinden kaynaklanan diş renklenmelerinin tedavisinde, diastema diye adlandırılan diş boşluklarının tedavisinde, diş kırıklarının tedavisinde tercih edilebilecek estetik bir tedavidir.

CAD/CAM sistemleri

Günümüzde gittikçe popülerlik kazanan dijital sistemler ile de bu dolgular tek seansta yapılabilir. Bilgisayar ve kamera sisteminden oluşan CAD/CAM sistemleri ile indirekt dolgular hızlı bir şekilde oluşturulur ve hastanın dişi fonksiyona tek seansta daha hızlı bir şekilde kavuşturulur. Bu sistemler için beyaz dolgu (kompozit) ya da porselen dolgu kullanılır.

Mine ya da sementin kaybedilmesiyle ağız ortamına açılan dentin dokusu termal, kimyasal ve dokunsal uyaranlara karşı hassas hale gelebilir. Bu hassasiyet kısa süreli, keskin ağrı şeklindedir. Hastanın günlük yaşantısını bozan bir durumdur. Genellikle diş ile dişeti arasında kalan bölgede diş dokusunun açığa çıktığı yerlerde görülür. Restoratif diş tedavisi uzmanı bu bölgeleri değerlendirerek diş renginde, estetik bir beyaz dolgu yaparak ya da bunun için geliştiren çeşitli ajanlar kullanarak hassasiyeti tedavi edebilir.

Diş beyazlatma

Restoratif diş tedavisinde kullanılan bir diğer tedavi ise diş beyazlatmadır. Dişlerde meydana gelen dış kaynaklı renklenmeler ve iç kaynaklı renklenmeler çeşitli ajanlar kullanılarak tedavi edilebilir. Dış kaynaklı renklenmeler, çeşitli aşındırma yöntemi kullanarak tedavi edilirken iç kaynaklı renklenmeler için çeşitli ajanlar kullanmak gerekmektedir. Dişin canlı veya cansız olması durumuna göre kullanılacak beyazlatma yöntemi tercih edilir. Piyasada birçok beyazlatma ürünü mevcuttur. Ancak daha etkili ve kontrollü bir beyazlatma için diş hekime başvurmak gerekmektedir. Restoratif diş tedavisi uzmanı gerekli muayeneleri yaptıktan ve tedaviye uygun bulduktan sonra kullanılacak ajanı ve yöntemi belirler. Dişin rengine ve hastanın beklentileri doğrultusunda office tipi beyazlatmaya ek olarak ev tipi beyazlatmayı da tedaviye ekleyerek hastanın dişlerini istenilen beyazlatma seviyesine getirir. Diş beyazlatma işleminin uzman hekim tarafından yapılmasının en büyük avantajı renk kontrolünün sağlanması ve beyazlatma işleminden sonra görülebilecek hassasiyet tedavisinin yapılmasıdır.

Restoratif diş tedavisi sonrası estetik gülüş sahibi olabilir miyim?

Restoratif diş tedavisi ile kanal tedavisinden sonra dişin üst yapısının kuvvetlendirilmesi ve yeniden restore edilmesine, protezden önce proteze yardımcı olabilecek ön işlemlere veya ortodontik tedavi ile birlikte estetik bir gülüşün yeniden oluşturulmasına yardımcı olur.

Gülüş tasarımı

Gülüş tasarımı, ağızdaki mevcut uyumsuzlukları hastanın beklentileri doğrultusunda estetik bir görünüm vermek amacıyla uygun bir estetik diş tedavisi planlaması ve bunun görselleştirilmesi işlemidir. Tasarım yapılırken hastanın yüz, gülümseme, diş ve dişetlerinin uyumu gibi birçok faktör göz önünde bulundurularak yapılır. Dijital gülüş tasarımı son dönemlerde popülerdir. Farklı uygulamalar kullanarak hekim, tedavi sonrasında kazandırılacak yeni gülüşü hastaya tedavi başında gösterebilir ve hastanın beklentileri doğrultusunda hastanın gülüşünü tasarım üzerinden yeniden düzenleyebilir.

Restoratif diş tedavisi kimler için uygundur?

Her yaştan hasta restoratif diş tedavisi için uygundur. 14 yaş altındaki hasta gruplarında bir pedodonti uzmanı ile birlikte çalışmak daha uygundur.

Restoratif diş tedavisi ne kadar sürer?

Tedavinin süresi yapılacak işlemlere, hastaya, dişin yapısına, çürük seviyesine gibi birçok faktöre bağlı olarak değişmektedir. 

Restoratif diş tedavisi acı veren bir işlem midir?

Restoratif işlemler de diğer diş işlemleri gibi lokal anestezi altında yapılır.

Restoratif diş tedavisinden sonra nelere dikkat edilmelidir?

Restoratif diş tedavisi uygulamalarından sonra dikkat edilmesi gereken durumları uzman hekim belirtir. Dolgu sonrası dişte görülen hassasiyet oluşumu çürüğün derinliğine bağlı olarak değişmektedir. Geçmeyen hassasiyet ve ağrının uzman hekime bildirilmesi gerekmektedir.

Restoratif diş tedavisinin ilgilendiği bir diğer alan hastalara doğru bir oral hijyen eğitimi verilerek dental plak ve çürük oluşumunun önlenmesidir. Dental plak; diş yüzeyine, dolgu ve protezlere yapışan mikroorganizmalardan oluşur ve çürük oluşumuna katkı sağlar. İyi bir oral hijyen ile dişte plak oluşumu engellenebilir. Bu hususta diş fırçalamak, diş ipi kullanmak, ara yüz fırçası kullanmak ve gargara kullanmak önemlidir. Ayrıca hekimin 6 ayda bir yapacağı kontrol de büyük önem taşır. Restoratif diş tedavisi uzmanı gerekli plak kontrolü ve tükürük analizi yaparak çürük risk tayini belirleyerek hastanın çürük ve plak oluşumunu en aza indirgeyebilecek öneriler sunar.

Uzm. Dt. Simge Canatan
Bayındır Kavaklıdere Hastanesi Ağız ve Diş Sağlığı Bölümü