Kan Bağışının Önemi Nedir? Kimler Kan Bağışında Bulunabilir?

Uygun koşullara sahip sağlıklı bir birey sadece kan bağışında bulunarak, 3 kişinin hayatını kurtarabiliyor. 

Türkiye’de kan gruplarının sıklığı nedir?

Halkın %39’u A Rh pozitif, %29’u 0 Rh pozitif, %14’ü B Rh pozitif, %6’sı A Rh negatif, %5’i AB Rh pozitif, %4’ü 0 Rh negatif, %2’si B Rh negatif, %1’i de AB Rh negatif kan grubuna sahiptir.

Kan bağışında ne kadar kan alınır?

İnsanda 70ml/kg miktarında yani ortalama 5 litre kan vardır. Her kan bağışında 1 ünite kan bağışlanır. Bir ünite kan yaklaşık 450ml’dir.

Kan verme şartları nelerdir?

18-65 yaş aralığında, 50 kilogramın üzerindeki her sağlıklı birey kan bağışçısı adayı olabilir.

Kan bağışı kaç ayda bir yapılır?

Erkekler 90 günde bir, kadınlar ise 120 günde bir kan bağışında bulunabilir.

Kan bağışı hangi kurumlara yapılır?

Ülke genelinde Kızılay, 18 bölgede kan merkezi, 68 kan bağış merkezi ve mobil kan bağış araçlarıyla 300’den fazla noktada hizmet verir. Kan bağışı, anılan bu kurumlara yapılır.

Kan bağışının faydaları nelerdir?

Kan bağışlamanın sağlığa herhangi bir yararı olduğuna dair bilimsel bir çalışma yoktur. Kan bağışının bağışçıya en önemli faydası hiç tanımadığı üç kişinin hayatını kurtarmaktır.

Bağışlanan kanlar hemen kullanılır mı?

Bağışlanan kanlar hemen kullanılmaz. Hasta güvenliği açısından bağışlanan her kan modern laboratuvarlarda testlere tabi tutularak ve eşzamanlı olarak da eritrosit, trombosit ve plazma olarak 3 bileşene ayrılarak uygun koşullarda saklanır, ihtiyacı olan kişilere verilmek üzere hastanelere ulaştırılır. Bağışlanan bütün kanlara HIV (AIDS), Hepatit B ve C ve Sifiliz testleri uygulanır.

Kan bağışı öncesinde çalışılan test sonuçları bağışçıya bildirilir mi?

Test sonuçları ile ilgili olumsuz bir durum söz konusu olduğunda kişiye özel bilgilendirme yapılır. Eğer sonuçlar normal ise herhangi bir bilgilendirme yapılmaz.

COVID (korona) aşısı sonrasında kan bağışçısı olunabilir mi?

COVID aşısı olduktan sonra semptom gelişmemiş ise aşıdan 7 gün sonra, semptom gelişmiş ise semptomların düzelmesinden 7 gün sonra bağışçı olunabilir.

Kan bağışlama işlemi ne kadar sürer?

Kan bağışlama işlemi yaklaşık 5-10 dakika sürer. Kayıt, muayene, kan bağışı ve ikram işlemleri yaklaşık 30-35 dakika zaman alır. 

Hangi durumlarda kan bağışı yapılamaz?

• 18-65 yaş aralığının dışında olanlar,
• Kan sayımı, tansiyon, nabız, ateş ölçümlerinde anormallik olanlar,
• Fizik muayenede doktor tarafından uygun bulunmayanlar kan bağışı yapamaz.
• Hepatit A enfeksiyonu geçirenler tedavi sürecini tamamladıktan sonra 12 ay boyunca kan bağışında bulunamaz.
• Hepatit B ve C geçirenler ise tedavilerini tamamlamış olsalar dahi hiçbir zaman kan bağışında bulunamaz.

Kan bağışının zararı var mıdır?

Kan bağışı işlemi boyunca kullanılan tüm malzemeler tek kullanımlık ve sterildir. Kullanılan malzemeler işlem sonunda kalite standartlarına uygun şekilde imha edilir. Bu süreç içerisinde herhangi bir hastalık bulaşının olması söz konusu değildir.

Trombosit bağışı nedir?

Trombosit aferezi işlemi, aferez cihazı vasıtasıyla hasta için gereken kan bileşenin elde edilmesini sağlayan bir kan bağışı türüdür. Cihaz, bağışçının kanını küçük miktarlarda alarak gerekli olan trombosit veya kan pulcukları denilen hücreleri ayırır ve kanın trombosit dışında kalan kısmını bağışçıya geri verir.

Kimler trombosit aferezi bağışçısı olabilir?

Damar yapısı uygun olan, son 5 gün içinde aspirin veya türevi bir ilaç ve 48 saat içinde non-steroid anti inflamatuar bir ilaç (bazı ağrı kesici ve ateş düşürücü ilaçlar) kullanmayan, kan bağışında bulunabilecek herkes aferez bağışçısı olabilir. Kan vermeye engel oluşturacak herhangi bir hastalığı geçirmekte veya geçirmiş olan, kan sulandırıcı vb. ilaç kullanan, hastalık taşıyıcılık riski bulunan, kan değerleri uygun olmayan kişiler trombosit aferezi bağışçısı olamazla

Hangi sıklıkta trombosit aferezi bağışı yapılabilir?

Aralarında en az 48 saat olmak koşuluyla haftada 2 defadan fazla olmamak koşulu ile yılda 24 kez trombosit aferezi bağışı yapılabilir. Tam kan bağışından en az 4 hafta sonra trombosit aferezi bağışı yapılabilir. Trombosit aferezi bağışından sonra tam kan bağışı yapılabilmesi için en az 48 saatlik bir sürenin geçmesi gerekir.

Lösemi tedavisi gören hastamın kan grubu AB Rh pozitif ancak kan grubuna uygun kan bulunamadı. Bu durumda ne yapılabilir?

Kırmızı kan hücrelerinin üzerinde bulunan antijenik yapılara göre kan grupları belirlenir. A kan grubunda A antijeni, B kan grubunda B antijeni, AB kan grubunda A ve B antijeni bulunurken, 0 kan grubu alyuvarları üzerinde antijenik yapı yoktur. Bu nedenle AB kan grubu genel kan alıcı iken, 0 kan grubu ise genel kan vericisidir. Hastanızı takip eden doktor uygun gördüğü takdirde hastanızda 0 kan grubu kanı da güvenle kullanabilir.

Prof. Dr. Ali Uğur Ural
Bayındır Söğütözü Hastanesi Hematoloji ve Kemik İliği Nakli Ünitesi Bölüm Başkanı