İdrar Kaçırmanın Tedavisi Nedenine Göre Planlanmalı

30 yaş sonrası başlayabilen ve sıklığı çeşitli nedenlere bağlı olarak artabilen idrar kaçırma, hijyenik problemlerden dolayı bireylerin sosyal yaşamdan kısıtlamalarına yol açan önemli bir sağlık sorunu. Kadınları, erkeklere göre 4 kat daha fazla etkileyen idrar kaçırma problemi, menopoz sonrası dönemde %30-50 sıklıkta görülüyor. Her 4 kadından biri, üriner inkontinans ile karşı karşıya geliyor.

(İdrar kaçırmaya ilişkin bilgilendirme videomuzu aşağıda izleyebilirsiniz)

İdrar kaçırma nedenleri

Kadınlarda doğum süreci pelvik taban kaslarında güçsüzlüğe yol açıyor. Bu nedenle çok doğum yapma en önemli risk faktörlerinden biri... Erkeklerde ise prostat hastalığında, radikal prostat cerrahisinden sonra, radyasyon tedavisinden ve nörolojik hastalıklardan kaynaklanan sfinkter bozukluğu nedeni ile idrar kaçırma problemi ortaya çıkabiliyor. Ayrıca hem kadınlarda hem de erkeklerde sigara kullanımı, obezite, sağlıksız beslenme ve doğuştan pelvik taban kaslarının zayıflığı gibi risk faktörleri de bulunuyor.

İnkontinans tipleri

İnkontinansın birden fazla nedeni olabilir, tipleri ise şu şekildedir:

• Stres tip: Kadınlarda idrar kaçırmada en sık rastladığımız stres tiptir. Bu tipte hapşırma, öksürme, ıkınma ve ağır kaldırmaya bağlı olarak idrar kaçırma yaşanır. Bu durum karın içi basıncın atışına bağlı olarak gerçekleşir. Buna yol açan en önemli neden pelvik taban kaslarında güçsüzlüğe yol açan doğum sürecinde oluşan hasardır. Cerrahi operasyon, ileri yaş ve özellikle menopoz ile kasların esneklik ve gücünde azalma yaşanır, genellikle rahim ve idrar kesesinde sarkmalar söz konusudur.
• Sıkışma (urge) tipi: İstemsiz mesane kasılmaları ile ilişkili olarak, hasta tarafından hissedilen ani ve güçlü işeme isteğini takiben idrar kaçırma olarak tanımlanır. Özellikle su sesi, soğuk içecekler ya da soğuğa maruz kalma rahatsızlığı tetikleyebilir.
• Karma tip: Her iki tipin de bir arada yaşandığı durum olarak karşımıza çıkar.
• Taşma tipi: Nörolojik bir sorundur ve hastalarda nadiren görülür. Bu tipte mesane idrarı hissetmez. İleri diyabet hastalarında, bazı nörolojik hastalıklarda ve ileri prostat büyümelerinde görülür.

İnkontinans (idrar kaçırma) tedavisi

İdrar kaçırmada tedavi mutlaka nedene göre yapılmalıdır. Tedavi seçeneklerini cerrahi ve cerrahi olmayan yaklaşımlar olarak ele alınabilir. Cerrahi olmayan tedavilerde öncelikle enfeksiyon varlığı tespit edilerek tedaviye başlanır. Öksürüğe yol açan hastalık, sigara kullanımı ve fazla kilo durumu ortadan kaldırılır. Mesane eğitimi, pelvik taban kas egzersizleri, inkontinans cihazı (biogeribildirimi), elektrik stimülasyonu, vajinal ve üretral araçlar ve ilaç tedavisi cerrahi olmayan tedavide başvurduğumuz yöntemlerdir.

Özellikle kadınlarda stres ve karışık tip idrar kaçırmalarında yapılan cerrahi yöntemlerden biri de TVT'dir (transobturator vaginal tape ameliyatı). Bu yöntemle üretranın altına hamak şeklinde yerleştirilen bant ile üretranın idrar kaçırmaya karşı dirençli hale getirilmesinin sağlandığını söyledi. Başarı oranı %90’lara uzanan bir tedavi yöntemidir. Ayrıca kapalı (laparoskopik) cerrahi yöntem de ciddi sarkmaları olan hastalarda kullanılır.

Prostat büyümesi nedeniyle mesanesini boşaltamayan ve dolup taşma şeklinde idrar kaçıran erkeklere prostat ameliyatı yapılır. Radikal prostatektomi ameliyatı sonrası yaşanan geç dönem idrar kaçırmada suni sfikter operasyonu yapılır. İlaç tedavisi yöntemi ise sıkışma tipi idrar kaçırmalarda gerçekleştirilir. Aşırı aktif çalışan mesanenin adelesi ilaçlar ile gevşetilerek, daha fazla idrar depolaması sağlanır. İstemsiz kasılmalar engellenerek, idrar kaçırmanın önüne geçilir.

Uzm. Dr. İlhan Ofluoğlu
Bayındır İçerenköy Hastanesi Üroloji Uzmanı