Hareketli Protez Nedir? Hareketli Protez Sonrası Beni Neler Bekliyor?

Eksik dişler, estetik açıdan hoş olmayan bir görünüme neden olduğu gibi çiğneme fonksiyonunu etkileyerek genel sağlık üzerinde de olumsuzluklar yaratıyor. Bu noktada diş eksikliklerinin tedavisinde kullanılan ve istenildiği zaman rahatlıkla takıp çıkarılabilen hareketli protezler, sindirim sisteminin başlangıcı kabul edilen dişlere sağlıklı çiğneme fonksiyonu kazandırıyor. Ancak yeni protezlere alışmak bazı kişilerde zaman alabiliyor ve bu süreç bazı alışkanlıkların değiştirilmesine neden olabiliyor.

Hareketli protez nedir?

Diş eksikliklerinin tedavisinde kullanılan, istenildiği zaman rahatlıkla takıp çıkarılabilen ve eksik dişlerin yerini alan apareyler, hareketli protez olarak adlandırılır. Kişiye özel olarak üretilen protezler yardımı ile sindirim sisteminin başlangıcı kabul edilen dişlere sağlıklı çiğneme fonksiyonu kazandırılır. 

Yeni protezlerin kullanımını öğrenmek ise zaman ve sabır ister. Daha önce protez kullanmış olsanız bile yeni protezlerinize alışmanız için mutlaka bir süre gerekecektir. Bu nedenle, bazı alışkanlıklarınızı değiştirmenize bile neden olabilir. Bu sürede protezinizin sizin ağız yapınıza birebir uyumlanması ve tam konforla kullanabilmeniz için bazı aşındırmalar, düzeltmeler gerekebilir. Sabır gösterir ve hekiminizle uyum içinde olursanız kısa bir süre içerisinde protezinizi rahatlıkla kullandığınızı göreceksiniz.

Başlangıçta karşılaşılan sorunlar

Tam protez kullanan hastalarda, doğal dişleri olan insanlar gibi, belirli aralıklarla kontrol edilmelidir. Çeşitli faktörlere bağlı olarak protez altındaki dokular değişebilir. Bu durumun hastanın genel sağlığı ile de ilişkisi vardır. Zamanla protez dokularla uyumunu kaybeder ve hasta bu durumu fark edinceye kadar dokularda zararlara sebep olabilir. Protezle ilgili veya ilgisiz ağızda çeşitli lezyonlar ortaya çıkabilir. Bu nedenle tam protez kullanan hastalar yılda en az bir kere hekim tarafından dikkatle muayene edilmelidir. Protezler yapılırken ne kadar özen gösterilirse gösterilsin protezler kullanım sırasında hareket etmesi sonucunda vuruklar olabilir. Vuran yerler mutlaka doktorunuz tarafından düzeltilmelidir. Protezlerin hasta tarafından törpülenmesi yanlıştır ve çok daha büyük problemlere neden olabilir. Vuran yerlerin alınması için doktorunuza gelmeden önce protezlerinizi en az 4 saat kullanmış ve bir öğün yemek yemiş olmalısınız. Bu süre vuruk yerlerinin görülebilmesini sağlar. Ağızdaki dokular proteze alıştıkça sorunların da zamanla azaldığını göreceksiniz.

Protezlerin kullanımı

Dil, dudak ve yanak hareketlerinin protezin tutuculuğunda çok büyük etkisi vardır. Daha önce protez kullandıysanız yeni protezlerinize daha kısa sürede ve kolayca alışma ihtimaliniz çok daha yüksektir. Protezinizi kullanmaya alıştıktan sonra yatarken protezler çıkarılmalı, ağız dokuları dinlendirilmelidir. Protezler gece çıkarıldığında bir kutu içerisinde nemli olarak muhafaza edilmelidir. Protez tozları ve diğer yapıştırıcıları hekiminiz önermediği sürece asla kullanmayınız

Protezin bakımı

Ağzınızın sağlığı ve protezinizin daha uzun ömürlü olması için, protezinizdeki besin artıklarını her yemekten sonra temizlemek gerekir. Temizleme işleminde yumuşak bir fırça, sıvı sabun veya sabun kullanınız. Günlük temizliğe ek olarak haftada 1 defa temizleme tabletleri kullanılabilir. Protezinizin düşüp kırılmaması için, temizleme işlemi lavaboya yakın tutularak veya su dolu kabın üzerinde yapılmalıdır. Protezinizin her yerini hafif bir kuvvetle fırçalayınız. Protezinizi asla sıcak suya koymayınız

Düzenli kontrol

Zamanla proteziniz uyumunu kaybeder ve siz bu durumu fark edene kadar dokularda zararlara sebep olabilir. Yılda en az bir kere diş hekiminize kontrole gitmeniz çok önemlidir. Yeni protezin başarısı, diş hekiminize bağlı olduğu kadar, size de bağlıdır. Sabırlı ve olumlu yaklaşım ile göreceksiniz ki protezlerinizi kısa bir süre sonra rahatça kullanabileceksiniz

Proteze alışma sürecinde yemek yeme ve çiğneme

Yeni protezler ilk zamanlar ağızda yabancı ve büyükmüş hissi verecektir. Bu nedenle dudak ve yanaklarda doluluk hissi duyulacaktır. Alt çenede hareketlilik çoktur ve alt proteze alışmak, üst proteze alışmaktan daha zor olabilmektedir. Alt protez daha çok hareket edecek ve yerinden çıkacaktır. İlk günlerde salgı bezlerinin uyarılması sonucu tükürük miktarı genellikle artar. Bu durum zamanla geçecektir. Tam protezlerle daha rahat yemek yiyebilmek birkaç hafta sürebilir. Hasta başlangıçta küçük parçalara bölünmüş yumuşak besinler çiğnemelidir. Sağ veya sol hangi taraf daha rahatsa o taraf ile ve dudaklarını açmadan ve küçük lokmalar alarak yavaş yavaş çiğnemelidir. Tam protezlerle özellikle ilk haftalarda ön dişlerle kesinlikle ısırılmamalıdır. Bu durum protezlerin arka kısımlarının dokulardan uzaklaşmasına sebep olur

Proteze alışma sürecinde konuşma

Protezlerle rahat konuşabilmek zaman alabilir. Yüksek sesle ve ayna karşısında okuma çalışması yapılmalı ve doğru telaffuz edilemeyen kelimeler tekrar edilerek normal hale getirilmeye çalışılmalıdır.

Proteze alışma sürecinde görünüm

Protezi ilk kullanmaya başladığınız zaman yüzünüzün görünümü size farklı gelebilir. Tüm kaslarınız proteze uyum sağladıkça görünümünüz normale dönecektir. Protezleriniz yapılmadan önceki yanak ve dudak dokularınızdaki çökme protezinizle düzelecektir ve bu sayede daha genç görüneceksiniz.

Dr. Dt. Kübra Yıldız Domaniç
Bayındır Fenerbahçe Diş Kliniği Protez Uzmanı