Epilepsi Nedir? Epilepsi Belirtileri Nelerdir?

Epilepsi, değişik nedenlerle, beyinde nöronal hücrelerin anormal elektriksel boşalması ile ortaya çıkan bir serebral disfonksiyondur. Tekrarlayıcı iki veya daha fazla ani ortaya çıkan nöbetlerdir. Bu krizin epilepsi olarak düşünülmesi için en az iki atak olmalıdır. Hayatında bir kez bayılan kişiye epilepsi tanısı konmaz, tekrarlanması tanı koydurur. Epilepsi hastalığı, sık görülen bir klinik hastalıktır ve toplumda insidansının yaklaşık %1 olduğu tahmin edilmektedir. Bu oran gelişmekte olan ülkelerde, gelişmiş ülkelere göre daha fazladır.

Epilepsi çocuklarda ve ileri yaşta daha sık görülmektedir. Epileptik nöbetler esnasında bilinç kaybi, anormal duyusal ve motor aktivite(kasılma, sıçramalar, ağızdan köpük gelmesi, çenede kitlenme, diş sıkma) davranışsal bozukluk, vegatatif bozukluklar (göz kırpma, ağız şapırdatma, geğirme, öğürme, bulantı, kusma, inleme, idrar-dışkı kontrol kaybı) gibi bulgular görülmektedir.

Epilepsi, ataklar veya krizler halinde gelen bir hastalık olup, nöbetsiz zamanlarda kişi tamamen sağlıklı görünmektedir. Tarihte epilepsi hastası pek çok ünlü karakter bilinmektedir. Büyük İskender, Napolyon Bonaparte, Vincent Van Gogh, Leonardo Da Vinci, Dostoyevski, Neyzen Tevfik gibi...

Epilepsi nedenleri nelerdir? 

Epilepsilerin yaklaşık %40’ında genetik faktörler rol oynar. Vakaların yarısı idiopatik (belli bir nedeni olmayan, altta yatan hastalığa bağlı olmayan) epilepsidir. Bazı çalışmalarda erkeklerde biraz daha sık görüldüğü tespit edilmiştir.

Epilepsi nöbet çeşitleri nelerdir? 

Daha basit olan fokal nöbetler ve tüm beyni etkileyen jeneralize nöbetler olarak iki büyük gruba ayırabiliriz.

Jenaralize nöbetler nelerdir, belirtileri nasıl olur? 

Kasılmalar, sıçramalar, göz kırpma, ağızdan köpük gelmesi, dil ısırma, çeneyi sıkma, idrar-dışkı kontrolü kaybı süren nöbetlerdir. Jenaralize nöbetleri kendi içinde aşağıdaki şekilde kategorize edebiliriz:

• Tonik nöbetler: Sadece kasılma ile gider,kısadır.
• Klonik nöbetler: Ritmik kasılmalar ile gider.
• Atonik nöbetler: Kısa süreli ani tonu kaybına bağlı ani düşmeler.
• Miyoklonik nöbetler: Hızlı ritmik kol bacak kasılmaları.
• Absans nöbetler: Çocuk ve ergenlerde görülen göz dalmaları ve bilinç kaybı atakları ile gider.

Fokal nöbetler nelerdir, belirtileri nasıl olur? 

Lokal kasılmalar, koku, tat duyusu ve işitme ile ilgili hallüsinasyonlar, uyuşma atakları şeklinde olan basit fokal nöbetler ve gözlerde dalma, otomatik hareketler, donma, anormal gülme, ağlama krizleri, geğirme, anormal konuşma, tekrarlama, garip ses çıkarmalarla giden komplex fokal nöbetler olarak iki grupta incelenir.

Epilepsi tanısı nasıl koyulur? 

Hastanın ve yanındaki kişilerin anlattığı nöbet ve hastanın hikayesi ile birlikte nöroloji bölümünce yapılacak muayene, EEG, BBT, MR ile değerlendirilmesi sonrası tanısı konulur. Epilepsi  tanısında EEG en önemli tetkik olup, kafatasına bağlanan elektrotlar ile beynin elektriksel aktivitesinin incelendiği bir grafidir. Anormal aktivite görülmesi, nöroloji uzmanına epilepsi tanısını koydurur.

Epilepsi nöbetini tetikleyen faktörler

• Uykusuzluk
• Açlık-susuzluk
• İlaçların alımında aksama ya da düzensiz kullanma
• Aşırı yorgunluk
• Aşırı alkol-sigara tüketimi
• Madde kullanımı
• Karanlıkta parlayan ışıklar (karanlıkta TV izlemek, cep telefonu ve bilgisayar ile uzun süre uğraşmak)

Epilepsi tedavisi nasıl olur? 

Klasik ve yeni pek çok antiepileptik ilaç mevcuttur ve düzenli ilaç kullanılması çok önemlidir. Bazı çocukluk çağı epilepsi hastalığı büyüyünce kendiliğinden düzelir. Kronik epilepsi hastalığı ise hayat boyu süren epilepsidir. İlaç tedavisine yanıt alınamayan hastalarda cerrahi tedavi seçenekleri de vardır. Epilepsi tanılı kişiler, asker, polis, itfaiyeci, sürücülük, pilotluk gibi tehlikeli işler yapamazlar. Epilepsi nöbeti geçiren bir hastaya su-kolonya dökülmemeli ve elleri, çenesi açmaya çalışılmamalıdır. Yan çevirerek rahat nefes alması sağlanabilir.

Uzm. Dr. Nil Çetin
Bayındır Söğütözü Hastanesi Nöroloji Uzmanı