Donuk omuz nedir? Belirtileri nelerdir?

Donuk omuz nedir?

Adeziv kapsülit olarak da bilinen donuk omuz, omuz eklemi kapsülünün herhangi bir sebeple kalınlaşması ve buna bağlı olarak omuz eklem hareket açıklığının kısıtlanması ve ağrılı hale gelmesi durumunun klinik ifadesidir.

Donuk omuz belirtileri nelerdir?

Donuk omuz, eklem kapsülündeki sertleşmeye bağlı olarak eklem hareket açıklığında her yöne azalmaya ve dönemsel olarak şiddetli ağrılara neden olur.

Semptomlar zamanla kötüleşebilir ancak ileri evrelerde hastalık sürecindeki çözülmeye bağlı olarak ağrı ve hareket kısıtlılığında azalma olabilir. Bu süreç 6 ay ile 2 yıl arasında değişebilir.

Donuk omuz neden olur?

Donuk omuz nedenleri çeşitlidir. Kadınlarda erkeklere göre daha sık görülür. Genellikle 40-60 yaş arası bireylerde görülür.

Omuz bölgesinde geçirilen travmalar sonrası donuk omuz gelişebilir. Kürek, köprücük veya üst kol kırıkları ve tedavisi sonrası hareket kısıtlılığı olabilir. Yine bunlara bağlı uzun süre koruyucu kol askısı kullanılması donuk omuz gelişimne zemin sağlayabilir. Rotator manşet yırtıkları sonrası da donuk omuz görülebilir.

İdiopatik denilen, sebebi bilinmeyen donuk omuz olgularında altta yatan bazı risk faktörlerinin olduğu tespit edilmiştir. Diyabet, tiroid hastalıkları, kolesterol yüksekliği ve parkinson hastalığı durumlarında donuk omuz görülme sıklığında artış saptanmıştır.

Donuk omuz evreleri nelerdir?

Evre 1 (Yangı evresi): Omuzda şiddetli ağrı ve hareket kısıtlılığı mevcuttur. Gece ağrısı olabilir. Omuz hareketleri her yöne ağrılıdır. 1-3 ay arası sürebilir.

Evre 2 (Donma evresi): Hastalığın başlangıcından sonraki 3-14. aylar arasında görülür ve ağrı giderek azalır ancak hareket kısıtlılığı belirgindir.

Evre 2 (Donma evresi): Hastalığın başlangıcından sonraki 15-24. aylar arasında görülür, ağrı iyice azalır ve omuz hareketleri yavaş yavaş geri döner. İkinci yılın sonunda hastalığın çoğu bulgusu azalmıştır ancak hastaların yaklaşık beşte birinde hala rahatsız edici bir ağrı ve hareket kısıtlılığı vardır.

Donuk omuz tanısı nasıl konur?

Donuk omuz tanısı genel olarak hikaye ve fizik muayene ile konulur. Ortopedi ya da fiziksel tıp ve rehabilitasyon uzmanı hekimler, hastanın ağrı şikayetini sorgular ve özellikle başlangıç evresinde şiddetli ağrı olması önemlidir. Hastanın muayenesinde omuz her yöne kısıtlı olabilir. Aktif hareket yani hastanın kendi isteğiyle yaptığı omuz hareketi ve doktorun hastanın omzunu hareket ettirmesi olan pasif hareket her yönde azalmış saptanır.

Tanı için fizik muayene yeterli olabilmekte ise de, altta yatan rotator manşet yırtığı gibi sebeplerin saptanması için direkt grafi ya da MRG gibi görüntüleme yöntemleri gerekli olabilir.

Donuk omuz nasıl tedavi edilir?

Donuk omuzda öncelikli tedavi cerrahi dışı yöntemlerdir. Anti-inflamatuvar ilaçlar ve eklem içi kortizon enjeksiyonları ağrı kontrolü için yararlıdır. İlk evrelerde yangıyı artırmayacak özenli germe egzersizleri ve buz uygulamaları yapılır. Donma evresine geçtikten sonra ve ağrı azaldığında, daha zorlayıcı fizik tedavi yöntemlerine geçilebilir.

En az 6 aylık tedaviye cevap vermeyen hastalarda, genel anestezi altında manipülasyon yapılabilir. Manipulasyon sırasında tam kas gevşemesi sağlandıktan sonra doktorunuz çeşitli manevralar ile kapsülü gevşetir omuz hareketlerini açar. Sonrasında yapılacak ciddi bir rehabilitasyon programı ile kazanılan omuz hareketleri korunur.

Manipulasyon ile omuz hareketleri kazanılamıyorsa veya doktorunuz uygun görüyor ise artroskopik cerrahi ile omuz hareketleri kazanılabilir. Artroskopi sırasında kalınlaşmış ve hareketi engelleyen yumuşak dokular kesilerek gevşetilir. Sonraki rehabilitasyon programı manipülasyon ile benzerdir. Hastaların % 5-10’unda donuk omuz tekrarlayabilir.

Donuk omuz ameliyatına hangi durumlarda başvurulur?

Ağrı kesici ilaçlar, eklem içi enjeksiyonlar ve fizik tedaviye rağmen iyileşmeyen ciddi hareket kısıtlılığı ve ağrısı olan hastalarda ameliyat düşünülebilir. Ameliyat seçenekleri genel anestezi altında eklem manipülasyonu ve/ veya artroskopik cerrahi ile kapsül gevşetilmesidir.

Uzm. Dr. İsmail Oytun
Bayındır Söğütözü Hastanesi ve Bayındır Kavaklıdere Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı