Denge Kaybı Nedir? Denge Kaybı Belirtileri Nelerdir?

Toplumda giderek yaygınlaşan vertigo, baş dönmesi anlamına geliyor. Baş dönmesi bir hastalık değil, bir hastalık bulgusu. Denge sistemi, ancak birden fazla sistemin koordineli çalışması sonucunda sağlıklı biçimde işliyor. Bu sistemlerin başında iç kulak denge organı geliyor. İç kulak denge organı iki kısımdan oluşuyor. Her iki kulakta üçer tane olmak üzere yarım daire kanalları bulunuyor ve bu yapılar bizim hareket halindeki dengemizi sağlıyor. İçi kulakta yer alan ve ‘vestibül’ adı verilen organ ise yer çekimine karşı dengemizi sağlıyor. İç kulak denge organından çıkan sinirler beyin sapında; gözlerden, omurilikten ve beyincikten gelen sinir lifleri ile birleşerek bir ağ oluşturuyorlar. Böylelikle bu organlar da denge sistemine katkıda bulunmuş oluyor.

Vertigo nedir?
Vertigo, baş dönmesi anlamına geliyor. Baş dönmesi bir hastalık değil, bir hastalık bulgusu. Hastaların, “Bana vertigo teşhisi konuldu” demeleri bu nedenle doğru değil. Baş dönmesi yapan onlarca hastalık var. Önemli olan baş dönmesine neden olan hastalığın ortaya konması.

Yer ayağınızın altından kayıyor gibiyse...
Baş dönmesine sık neden olan hastalıklar, Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo (Pozisyonel Baş Dönmesi), Meniere hastalığı, Vestibüler Nörinit (denge sinirinin virüsler tarafından tutulumu) ve migren baş dönmesi olarak sıralanabilir. Baş dönmesi ilk belirti oluyor ancak hastalar baş dönmesini tanımlamakta zorlanıyor. En sık hissedilen çevrenin dönüyor gibi olması. Ama kişinin kendini dengesiz hissetmesi, yerin ayağın altından kayıyormuş gibi olması, sersemlik hissi gibi de tanımlanabilir. Bu tarifler doktorun baş dönmesinin ayırıcı tanılarını yapmasına yardımcı oluyor. Ayırıcı tanıda baş dönmesinin süresi de önem taşıyor.

Vertigonun tanısında en önemli etken hastanın baş dönmesini iyi tarif edebilmesi ve öyküsü oluyor. Böylelikle yüzde 60-70 oranda hastanın baş dönmesine neden olan hastalık hakkında fikir sahibi olunabiliyor. Tabii kesin teşhis bu konuda geliştirilmiş özel testler yardımı ile oluyor. Gözlerin dengedeki rolü nedeniyle göz hareketleri de bu konuda en güçlü yardımcı oluyor.

Toplumdan soyutlanan hastalar geri kazanılabilir
Baş dönmesi, dengesizlik tanısı ve tedavisi “çok zor” olarak kabul edilen sorunlar. Zira hastalar baş dönmesi ve dengesizlik sebebiyle normal bir hayat süremiyor ve yaşamdan soyutlanıp pasif kaldıkça yaşanan şikâyetler daha da şiddetlenerek artıyor. Hastaların denge sorunları konusunda irdelenmesi ve teşhis konulması ise oldukça uzun bir süre. Günümüz hastane koşullarında teşhis, tanı ve tedavi sürecinde baş dönmeli hastalara hak ettikleri zaman ayrılamıyor. Zor bir konu olması, karmaşık yapısı ve doktor ve sağlık personelinin zaman yaratıp, ilgi duyup üzerinde durmamasından dolayı “denge”yle ilgilenen kişi sayısı hem dünyada hem de Türkiye’de çok az.

Astronotların eğitiminde kullanılan yöntem
Toplumda denge problemi sebebiyle kendini soyutlayan bireyleri tekrar topluma kazandırmak hedefiyle kurulan Bayındır Söğütözü Hastanesi Denge Merkezi, bu alanda önemli bir boşluğu dolduruyor. Merkezde, tüm tanı etmenleri tamamlandıktan sonra, tedavi boyutu hastanede, hastalara bu konuda eğitim görmüş terapistler tarafından ve evde uygulanabilir programlar halinde şekillendiriliyor. Bayındır Söğütözü Hastanesi Denge Merkezi’nde, baş dönmesi ve denge bozukluğunun tedavisinde geleneksel ve yenilikçi yöntemlerin yanı sıra astronotların uzayda konumlarını sağlamaya yönelik eğitim programlarından edinilen deneyimlerle de şekillenen Vestibüler Rehabilitasyon yöntemleri uygulanıyor.

Baş dönmesi çaresiz değil, kontrol altına alınabilir
Baş dönmesini kontrol altına almak mümkün. Neden olan hastalık saptandıktan sonra, hastalığa yönelik tedaviye başlanıyor. En sık baş dönmesi yapan dört hastalık açısından ele alırsak; kristal oynaması olarak da bilinen pozisyonel baş dönmesinde etkilenen kanal belirlendikten sonra doğrudan hedefe yönelik manevralar ile tedavi sağlanmakta, hem de hiç ilaç kullanmadan. Meniere hastalığında öncelikli tedavi ilaç kullanımı oluyor. Hastaların yüzde 80’i bu şekilde tedavi oluyor. İlacın yetersiz olduğu durumlarda kulak içi enjeksiyonları ve denge organına/sinirine yönelik ameliyatlar gündeme geliyor. Vestibüler Nörinit’te başlangıçta amaç hastanın yakınmalarını gidermek ve onu rahatlatmak oluyor. Daha sonra dengesizliğin giderilmesine yönelik ilaç ve rehabilitasyon uygulanıyor. Migren baş dönmesinde ise migren hastalığına yönelik koruyucu ve önleyici tedavi ile baş dönmesi kontrol altına alınıyor.