Cinsel İşlev Bozukluklarının Nedenleri ve Cinsel Terapi

Cinsellik ilişkinin temel taşlarından biridir. Temelde duyuya dayalı, doğum öncesi başlayıp ömür boyu devam eden, sadece cinsel organları değil, bedeni ve aklı da içeren, pek çok faktörden etkilenen bir deneyimdir. Üremeyi, cinsel zevk almayı ve vermeyi içerir. Sağlıklı bir cinsellik yaşanabilmasi için doğru ve güvenilir cinsel bilgilenme şarttır. Cinsel sağlık dediğimizde de sadece üreme ve cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunma ve tedavi akla gelmemelidir. Kişinin cinsel yaşamını zarar görmeden, mutlu ve güvenli bir biçimde sürdürebilmesinin ve bundan mutlu olmasının sağlanması da cinsel sağlığın önemli bir parçasıdır. 

Cinsel işlev bozukluğu nedenleri

Cinsel işlev bozuklukları ile ilgili yapılan pek çok çalışma bulunmaktadır. Yapılan araştırmalar her üç kişiden birinin hayatının herhangi bir döneminde bir cinsel işlev bozukluğu yaşadığını göstermektedir. Özellikle ülkemizde cinsel sorunların nedenlerine baktığımızda cinsel eğitimde ve bilgilenmedeki eksikliklerin çok önemli bir sebep olduğunu görüyoruz. Özellikle cinsel yaşam, cinsel anatomi,  kadın/erkek rolleri ve cinsellikteki davranışları ile ilgili yanlış inanışlar bunların başında gelmektedir. Bunların dışında cinsel sorunların organik nedenleri de vardır. Cinsel işlevleri olumsuz yönde etkileyen bedensel hastalıkların direkt etkileri olduğu gibi çoğu zaman bu hastalıkların  ve cinsel işlevleri etkilemeyen başka hastalıkların da tedavilerinde kullanılan ilaçların da cinsel yan etkileri olduğunu görmekteyiz.

Cinsel işlev bozukluklarının psikolojik nedenleri     

• Yetiştirilme biçimi ve geleneksel cinsel kadın/erkek rolü/bu rolün dışına çıkamamak
• Yetersiz/yanlış bilgilendirme (cinsel tabular, mitler)
• Katı dini inanışlar
• Anne/baba ile olan ilişki
• Kişilik problemler
• Çekingenlik
• Cinsel kimlik ve yönelim problemleri
• Cinsel taciz ve travmalar

Cinsel işlevleri olumsuz yönde etkileyen bedensel hastalıklar

• Kalp ve damar sistemi hastalıkları (hipertansiyon, kalp yetmezliği gibi)
• Endokrin sistem hstalıkları (diyabet, hipofiz bezi hastalıkları, tiroid bezi hastalıkları gibi)
• Sinir sistemi hastalıkları (multiple skleroz, parkinson, epilepsi)
• Karaciğer ve böbrek hastalıkları (siroz, kronik böbrek yetmezliği)
• Akciğer hastalıkları (solunum yetmezliği, kronik ac hastalıkları)
• Beslenme bozuklukları (kötü beslenme, vitamin eksiklikleri )
• Geçirilmiş ameliyatlar (prostat kanseri, büyük damar ameliyatları)
• Radyoterapi

Cinsel yan etkilere neden olan ilaçlar

• Tansiyon ilaçları
• Psikiyatrik ilaçlar
• Kalp hastalıkları tedavisinde kullanılan ilaçlar
• Ülser/gastrit tedavisinde kullanılan ilaçlar
• Alerji ilaçları
• Epilepsi ilaçları
• Kanser tedavisinde kullanılan ilaçlar
• Alkol ve psikoaktif maddeler

Kadınlarda ve erkeklerde cinsel işlev bozukluklarının görülme sıklığı farklıdır. Kadınların %30-60’ı hayatları boyunca en az bir cinsel problem yaşarken, erkeklerde bu oran yaşam boyu %40 gibidir. Kadınlarda en sık görülen cinsel işlev bozukluğu cinsel istek ve uyarılma bozukluğu, erkeklerde erken boşalmadır.

Cinsel uyum, ten uyumu nedir?

Sağlıklı bir cinsellik için cinsel uyum çok önemlidir. Cinsel uyum çiftin sadece yaşadıkları cinsellikten haz almasını sağlamaz. Aynı zamanda ilişkiyi duygusal açıdan besleyen, çiftin birbirine güvenle bağlanmasını ve ilişki ile ilgili yaşadıkları zorlukları tolere etmelerini sağlayan en önemli faktörlerden biridir. Cinsel uyumsuzluk yaşayan kişiler doyumlu bir cinsellik yaşayamaz ve birbirlerinden uzaklaşırlar. Ten uyumu, cinsel uyumu belirleyen ve tatmin edici bir cinselliği sağlayan bir faktördür. Yapılan araştırmalarda cinsel fonksiyonlar ve koku alma duyusu arasında anatomik bir bağlantı olduğu görülmüştür. İnsan dışındaki diğer memelilerde cinsel tepkileri uyaran feromon adında güzel kokulu maddeler salgılandığı bilinmekle birlikte, son dönemde insanlarda da feromon salgılanmasının olduğuna dair teoriler öne sürülmektedir. Bu da her ne kadar farkında olmasalar bile cinsel partnerden gelen kokuların özelliklerine göre kışkırtıcı veya haz almayı engelleyen bir etkisinin olduğunu göstermektedir.

Cinsel işlev bozukluklarında tedavi (cinsel terapi)

Günümüzde cinsel sağlık ile ilgili danışmanlık, tanı ve tedavi arayışı daha ulaşılır bir hale gelmiştir. Kişiler cinsel sorunlarını daha kolay dile getirebilmektedir. Cinsel işlev bozukluklarının tedavisinde uygun durumlarda medikal tedavi ve cinsel terapi tek başına veya birlikte kullanılmalıdır. Sağlık ile ilgili her durumda olduğu gibi cinsel sağlık ile ilgili de doğru merkezlere başvuru ve detaylı değerlendirme önemlidir. Gerekli durumlarda farklı uzmanlık alanlarının (ürologlar, psikiyatrlar, jinekologlar) ve bu konuda eğitim almış psikologların iyi bir işbirliği içerisinde çalışması uygundur. Bu iş birliği sadece tanı değil, tedavi aşamasında da devam etmelidir. Cinsel işlev bozukluklarının tedavisinde kullanılan yöntemler yeterli bilgi ve deneyimi olmayan kişiler tarafından uygulandığında başarısızlıkla sonuçlanmakta ve kişilerin yeniden tedavi başvurularını, tedaviye güvenlerini belirgin azaltmaktadır.

Sonuç olarak sağlıklı ve mutlu bir cinsel yaşam için, sorunların yaşandığı noktaları kabul edip, cinsel terapi desteği almak uygundur.