Anksiyete nedir? Anksiyete belirtileri nelerdir?

Anksiyete, genellikle endişe, korku ve gerginlik gibi duygusal tepkileri içeren bir durumdur. Birçok insan zaman zaman anksiyete yaşayabilir ancak anksiyete bozukluğu, bu duyguların sürekli ve kontrol edilemez bir şekilde ortaya çıkmasıdır.

Anksiyete belirtileri nelerdir?

Anksiyete belirtileri kişiden kişiye değişebilir. En yaygın belirtileri ise şu şekildedir:

• Sürekli endişe ve gerginlik hali,
• Huzursuzluk ve sinirlilik,
• Yorgunluk ve enerji eksikliği,
• Konsantre olmada zorluk,
• Kas gerginliği ve vücut ağrıları,
• Uykusuzluk ya da aşırı uyuma,
• Karın ağrısı, bulanı, kusma ya da hazımsızlık hissi,
• Terleme, titreme veya ürperme,
• Kalp atışlarında hızlanma ya da düzensiz kalp atışları,
• Nefes almada zorlanma ya da hızlı nefes alma,
• Baş ağrısı,
• Huzursuz bağırsak sendromu (İBS) gibi bağırsak sorunları.

Bu belirtiler genellikle strese bağlı olarak ortaya çıkar ve anksiyete durumlarında vücut "savaş veya kaç" tepkisi verir.

Anksiyetenin nedenleri nelerdir?

Anksiyetenin nedenleri karmaşık ve çok çeşitlidir. Birçok faktör, anksiyete bozukluklarına yol açabilir.

• Genetik faktörler: Ailede anksiyete bozuklukları öyküsü olması, bireyin genetik yatkınlığını artırabilir.
• Beyin kimyası: Kimyasal dengesizlikler veya nörotransmiter eksiklikleri, anksiyete bozukluklarını etkileyebilir.
• Çevresel faktörler: Travmatik olaylar, stresli yaşam olayları veya çocukluk dönemindeki olumsuz deneyimler anksiyetenin oluşmasına neden olabilir.
• Bilişsel faktörler: Negatif düşünce kalıpları, anksiyeteyi artırabilir. Olumsuz düşünce alışkanlıklarıyla baş etme becerilerini de etkileyebilir.
• Kişilik faktörleri: Mükemmeliyetçilik, düşük özsaygı veya kontrol kaygısı gibi kişilik özellikleri anksiyeteye eğilim yaratabilir.
• Fiziksel sağlık sorunları: Kronik hastalıklar veya hormonal değişiklikler gibi fiziksel sağlık sorunları da anksiyeteye neden olabilir.
• Nörolojik faktörler: Beyin yapısı veya işlevindeki anormallikler, anksiyete bozukluklarını etkileyebilir.

Sosyal anksiyete nedir?

Sosyal anksiyete bozukluğu (SAB), sosyal durumlarda olası olumsuz değerlendirmeler veya eleştirilerle başa çıkma konusunda aşırı endişe duyulması durumudur. Bu bozukluk, sosyal etkileşimlerden veya performanslardan kaynaklanan korku ve kaygıyla karakterizedir. Sosyal anksiyete; sosyal etkileşimlere katılmaktan kaçınma, sosyal durumları önceden planlama ve sürekli endişe gibi örüntülere yol açabilir. Sosyal anksiyete bozukluğu olan kişiler genellikle diğer insanlarla olan ilişkilerinde zorlanabilir ve günlük yaşam aktivitelerinden kaçınabilirler.

Sosyal anksiyete belirtileri arasında genellikle kalp çarpıntısı, titreme, terleme, kızarma, konuşma veya yazma sırasında zorlanma, göz temasından kaçınma gibi fiziksel ve davranışsal belirtiler yer alabilir.

Sosyal anksiyete bozukluğu, terapi ve ilaç tedavisi gibi çeşitli tedavi seçenekleri ile yönetilebilir.

Yaygın anksiyete bozukluğu nedir?

Yaygın anksiyete bozukluğu (YAB), genelde günlük yaşam stresiyle aşırı endişe ve kaygı duyulan bir anksiyete bozukluğudur. Bu durumu yaşayan kişiler, genellikle gerçekçi olmayan veya orantısız endişelerle başa çıkmakta zorlanırlar. Yaygın anksiyete bozukluğunun belirtileri genelde altı aydan daha uzun süren sürekli endişe ve gerginlik durumunu içerir.

Yaygın anksiyete bozukluğunun belirtileri şu şekildedir:

• Sürekli endişe ve gerginlik hali,
• Kontrol kaybı hissi,
• Kas gerginliği ve huzursuzluk,
• Zorlanmış konsantrasyon,
• Yorgunluk ve halsizlik,
• Uykusuzluk veya düzensiz uyku.

Anksiyete nasıl tedavi edilir?

Anksiyete tedavisi; bireyin belirtilerine, şiddetine ve nedenlerine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Terapi, ilaç ve yaşam tarzı değişiklikleri anksiyete tedavisinde başvurulan yöntemlerdir. Anksiyete tedavisi genellikle bireysel ihtiyaçlara ve semptomlara göre farklılık göstermektedir. Bu nedenle kendisinde anksiyete belirtileri gözlemleyen kişilerin zaman kaybetmeden psikiyatri uzmanına başvurmaları oldukça önemlidir.

Uzm. Dr. Funda Duymaz Diler
Bayındır İçerenköy Hastanesi ve Bayındır Levent Tıp Merkezi Psikiyatri Uzmanı