Serviks Kanseri Neden Olur? Serviks Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Serviks kanseri Nedir?
Serviks kanseri rahmin alt kısmının (rahim ağzı) kanseridir. Serviks kanseri kadın kanserleri arasında en ölümcül olan kanserdir ve gelişmekte olan ülkelerde halen oldukça sık görülmektedir. Erken tanı konmuş serviks kanserli kadınların tanı konduktan sonraki 5 yıllık yaşam oranları %92 gibi yüksek düzeylerdedir. Bu iyi sonuçlara erken teşhisini sağlayan Pap smear tarama testi sayesinde ulaşılabilmektedir. Serviks kanserinin erken tanısındaki en önemli test smear testidir.

Serviks kanserinin sebebi nedir?
Serviks kanserinin sebebi uzun yıllar devam eden yüksek riskli tipte Human Papilloma Virüs (HPV) enfeksiyonudur. HPV genital siğillere neden olan bir virüs olarak da bilinmektedir. HPV enfeksiyonu cinsel yaşamı başlamış insanların bir çoğunda görülen bir virüstür. HPV enfeksiyonu genellikle herhangi bir belirti vermez, enfeksiyonu alan kişi farkında olmaz. HPV virüs tiplerinden 13’ü yüksek riskli tip olarak kabul edilir ve bunlar serviks kanserine yol açabilirler. Servikal kanserlerle ilişkili en sık görülen HPV tipleri HPV 16 ve 18 dir.

Serviks kanseri önlenebilir mi?
Kadın üreme sistemi kanserlerinde ilk sırada meme kanseri sonra serviks kanseri yer alır. Bu kanserlerde erken tanı hayat kurtarıcıdır. Serviks kanseri sık rastlanan ve PAP smear tarama sayesinde hastalık ve buna bağlı ölümlerde yüksek oranda azalma sağlanabilen bir jinekolojik kanserdir. Serviks kanseri bir tarama testi olan smear testi ile çok erken dönemlerde hatta henüz kanser hücreleri ortaya çıkmadan hücresel değişimlerin başladığı uzun yıllar öncesinde yakalanabilir. Smear ile alınan örnekler patolojik olarak incelenerek kanser veya kanser öncüsü (CIN) hücrelerin olup olmadığı araştırılır.

Smear testi nedir?
Smear testi rahim ağzını kanser ve kanser öncüsü durumlar (CIN) açısından değerlendiren ve sitolojik inceleme (hücresel inceleme)" yöntemi ile yapılan özel bir tarama testidir. CVS (Cervico- vaginal smear testi) veya PAP smear testi gibi isimler de kullanılmaktadır. Smear testi normal jinekolojik muayenelerin bir parçasıdır.

Serviks kanserinin erken tanısı mümkün mü?
Kanser öncüleri erken saptanıp tedavi edilmediklerinde rahim ağzı kanserine dönüşebilir. Smaer testi hayat kurtarıcıdır. Günümüzde kadınlarda hayat kurtarıcı ve yaşam süresini uzatıcı olarak ve yararlılığı kanıtlanmış çok önemli bir testtir.

Pap smear ve HPV testi ile serviks kanser riskini azaltmak kolaydır. Pap testte servikal hücrelerden bir örnek alınır ve bunlarda anormallik olup olmadığı belirlenir. Anormal Pap smear sonuçları, ya kanser öncesi değişiklik ya da kanseri ortaya koyabilecek serviks biyopsisi gibi ileri tetkik gerektirebilir. Çoğu serviks kanseri daha önce Pap smear yaptırmamış kadınlarda ortaya çıkmaktadır. Bu vakalarda kanser öncesi hücrelerin yakalanıp tedavi edilmeden önce kansere ilerlemeye zamanları varken Pap smear alınmadığından kanser yakalanamamıştır. HPV testleri herhangi bir yüksek risk HPV tipinin olup olmadığını belirleyerek kanser riski için ileri izleme olanak vermektedir.

Smear testi nasıl yapılır?
Vajen ve rahim ağzını muayene etmek için vajene spekulum denilen ince plastik ve kaygan bir alet yerleştirildikten sonra serviks görülür hale gelir. Plastik bir spatülveya smear fırçası ile rahim ağzından bir sürüntü alınır. PAP smear alınırken ağrı hissedilmez.

Smear testi kimlere ve ne sıklıkla yapılır?
Taramalar cinsel yaşantı başladıktan sonra tüm kadınlara yapılır. Servikal smear tarama aralıklarının 21-29 yaş aralığında 3 yılda bir olması yeterlidir.Yüksek risk grubundaki kadınlaraise yılda bir kez yapılmalıdır. 30-65 yaş arasında tek başına yapılıyorsa yine 3 yılda bir, HPV testi ile birlikte yapılıyorsa 5 yılda bir tarama yapılması yeterlidir. HPV testi ile birlikte Papsmear taraması kansere karşı korunmada daha duyarlıdır.

Kimler rahim ağzı kanserleri açısından yüksek riskli gruptadır?
Sigara, çok eşlilik veya erkeğin çok eşli olması, genç yaşlarda cinsel yaşamın başlaması, HPV virüs enfeksiyonları, düşük sosyoekonomik seviye, bilinen anormal PAP smear test sonucu olması, kötü genital hijyen, beslenme bozuklukları, cinsel yolla bulaşan hastalıkların varlığı, bağışıklık sisteminin zayıf olması, doğum kontrol ilaçları ile korunma risk faktörleri olarak kabul edilir.

Smear'de neler görülür?
Smear testinde rahim ağzının hücresel durumu, hormonal durumu ve mikrobiyolojik durumu değerlendirilir. Servikal ve vajinal hücrelerin yapısı kanser ve kanser öncülü lezyonlar (CIN) hakkında bilgi vermenin yanı sıra rahim ağzındaki hücre türlerinin sayısı ve yapısıda hormonal durumu yansıtır. Bu nedenle üreme çağındaki ve menopoz dönemindeki kadınlardan alınan smear görüntüleri birbirlerinden farklıdır.

Değerlendirme nasıl yapılır?
Anormal smear testi servikal intraepitheliyal neoplazi (CIN) olarak rapor edilir. CIN 1 hafif, CIN 2 orta, CIN 3 ise şiddetli kanser öncüsü durumları tanımlar. Bethesda sınıflamasına göre CIN 1 LSIL'e, CIN 2 ve CIN 3 ise HSIL'e eşittir.

Anormal smear testinin raporunda: ASC-US, ASC-H, LSIL, HSIL, AGC gibi açıklamalar yazar. Doktorunuz sonuçlarınıza göre tanı koymak amacı ile HPV testi,kolposkopi ve biyopsi veya LEEP yöntemlerinin yapılmasını önerebilir.

Bethesda Sınıflaması

Yeterlilik
Yeterli, Sınırlı, Yetersiz

Tanımlama
 -Normal
 -Benign (iyi huylu)
 -Epitel hücre anomalisi
 -ASCUS (önemi bilinmeyen atipik hücreler)
 -LSIL (düşük dereceli lezyon)
 -HSIL (yüksek dereceli lezyon)
 -Glandular hücre anomalisi
 -AGUS (atipik glanduler hucreler)
 -Adenokarsinom (kanser)

Hamilelikte smear testi yapılır mı?
Anne adaylarının planlanmış bir gebelik öncesinde genel bir muayeneve bu aşamada smear testini yaptırmaları en doğrusudur ancak bunun mümkün olmadığı durumlarda son smear testinden sonra geçen süre uzunsa ilk hamilelik kontrolünde smear testi yapılır. Hamilelikte PAP smear yapılmasının hiçbir sakıncası yoktur.

Servikal smear öncesi dikkat edilmesi gereken noktalar nelerdir?
Smear alınırken en az iki gün cinsel ilişkiye girilmemiş, vajen yıkanmamış, herhangi bir krem veya ilaç şeklinde vajinal tedavi uygulanmamış ve muayene dahil tüm jinekolojik girişimlerin yapılmamış olması gerekmektedir.

Prof. Dr. Nilgün Turhan
Bayındır İçerenköy Hastanesi ve Bayındır Levent Tıp Merkezi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı