Diabetes Mellitus (şeker hastalığı) tarihin bilinen en eski hastalığıdır. Kan glukoz konsantrasyonunun kronik olarak yüksek olduğu durumdur. İnsülin hormonunun mutlak eksikliği ile Tip 1 Diabetes Mellitus, insülin salgısı ve etkisindeki bozuklukla Tip 2 Diabetes Mellitus gelişir. Tip 2 DM’lu hastaların yüzde 85’i obezdir.
Hastalığın gelişiminde,
- Genetik yatkınlık
- Kilo fazlalığı / beslenme bozukluğu
- Hareketsiz yaşam tarzı / egzersiz eksikliği
- Sigara kullanımı
- Stres ve yalnız yaşam etkilidir.
Küçük ve orta büyüklükteki damarların patolojileri sonucu:
- Sakatlık (körlük, son dönem böbrek hastalığı, koroner kalp hastalığı, felç, nontravmatik amputasyon)
- Kardiyovasküler hastalıklar
- Miyokardial infarktüs
- Hipertansiyon
- Polikistik over sendromu
- Kanser
- Diş eti hastalıkları
- Obstruktif uyku apnesi
- Osteoporoz / kırıklar
- Cilt bozuklukları
- Üreme sistemi bozuklukları
- Gastointestinal sistem bozuklukları
- Anksiyete / depresyon
- Hiperlipidemi ile sonuçlanabilen, kronik seyirli, kalıtsal, çevresel faktörlerle ortaya çıkan “metabolizma hastalığı”dır.
Diabetes Mellitus hastalığı yüksek risk kategorisi altındakiler:
- Santral obezitesi olanlar
- Aile hikayesinde diyabet / obezite olanlar
- 45 yaşın üzerindekiler
- 4 kilogramın üzerinde bebek doğurmuş kadınlar
- Polikistik over sendromu olanlar
- Hiperlipidemisi olanlar
- Koroner kalp hastalığı / serebrovasküler / periferik vasküler hastalığı olanlardır.
Diabetes mellitus için tarama testlerinin yapılması, uygun diyet uygulanması, düzenli egzersiz yapılması ve hareketli bir yaşam tarzı benimsenmesi, obezitenin önlenmesi, sigara içilmemesi ve stres ile mücadele ederek önemli ölçüde önlenebilir. Diabetes Mellitus’un tedavisi diyabetik hastanın eğitimi, uygun diyet, uygun egzersiz ve ilaçlarla sağlanıp,
- Uygun vücut ağırlığının devam ettirilmesi
- Hipoglisemi ve hipergliseminin önlenmesi
- Hastalığın akut ve kronik komplikasyonlarının önlenmesi
- Hastanın kendini daha iyi hissetmesi
- Metabolik kontrolün sağlanması
- Hasta bakım masraflarının azaltılması
- Yaşam kontrolünün sağlanması ile mümkün olacaktır.
Diabetes Mellitus hastalığının sıklığı tüm dünyada epidemik düzeydedir. ABD’de 2011 yılında 25.8 milyon kişi (% 8.3), dünyada 2010 yılında 240 milyon kişi diyabetikti. Türkiye’de 2012 yılı rakamlarına göre diyabet sıklığı % 14.6’ydı. 2030 yılında ise dünyada yaklaşık 440 milyon kişinin diyabetik olması beklenmektedir. Bugün dünyada diabetes mellituslu hastaların en sık ölüm nedeni kardiyovasküler hastalıklar ve son dönem böbrek yetmezliğidir.
Prof. Dr. Mehmet Emin Önde
Bayındır İçerenköy Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı
Şeker Hastalığı
09.11.2018