KOAH Nedir? KOAH Tedavisi ve KOAH Belirtileri Nelerdir?

Kronik obstrüktif akciğer hastaliği (KOAH), toplumda yüksek oranda görülen ve öldürücülüğü yüksek olan bir halk sağlığı problemi. Dünya genelinde bulaşıcı olmayan hastalık kaynaklı ölümlerin üçüncü sırasında solunum yolu hastalıkları (4.1 milyon) yer alırken, bu ölümlerin çok büyük kısmı (3.23) KOAH nedeni ile gerçekleşiyor.

Türkiye’de ise 40 yaş üstü her 5 kişiden birinde KOAH olduğu düşünülüyor ancak her 10 KOAH hastasının sadece 1’ i doktora başvuruyor. Bu nedenle ülkemizde bulunduğu tahmin edilen 3-5 milyon KOAHlı hastanın sadece 300-500 bini doğru tanı alabiliyor.

KOAH nedir?

Başta tütün ve tütün ürünleri olmak üzere zararlı gaz ve tozların uzun süre solunmasına bağlı oluşan akciğer inflamasyonuyla birlikte seyreden, geri dönüşü olmayan (erken dönemde geri dönüşlü) ve ilerleyici bir kronik akciğer hastalığıdır. Bronşlarda hava akımı kısıtlanmasıyla karakterize, bazı akciğer dışı etkileri de olabilen bir hastalıktır.

KOAH belirtileri nelerdir?

Hastalığın erken evrelerinde hiçbir belirti görülmeyebilir. Hastalık ilerledikçe:

• Öksürük
• Balgam
• Nefes darlığı (eforla ya da eforsuz)
• Göğüste baskı ile kendini gösteren bir hastalıktır.

KOAH’a neden olan faktörler

• Tütün ve tütün ürünleri kullanımı ( sigara, pipo, puro, nargile vs.)
• Mesleki nedenlerden dolayı toz, duman ve zararlı gazlara maruz kalınması (metal, çimento, tahıl ve tekstil işçiliği ile ulaşım sektörü ve odun/kağıt üretim sektörü vb.)
• Organik yakıtların dumanının solunması (odun, kömür veya tezeğin kapalı ortamlarda ısınma ya da

KOAH evreleri nelerdir?

KOAH daha önceleri sadece spirometrik (SFT) ölçümler baz alınarak evrelendirilirken günümüzde spirimetre, semptom, atak durumu ve eşlik eden hastalıklara göre hafif KOAH, orta KOAH, ağır KOAH ve çok ağır KOAH şeklinde 4 grup altında sınıflanır.

KOAH atağı nedir?

Daha çok ağır ve çok ağır KOAHlılar sık sık hastalığın alevlenmelerini (atak) yaşarlar. Bu dönemlerde hastaların mevcut şikayetlerinde artış olur. Öksürük, nefes darlığı ve balgam miktarında artış görülür. Ayrıca balgam pürülansı (kıvamı, rengi) artar.

Atakların en sık sebebi, araya giren enfeksiyonlardır. Ataklarda hipoksemi (kan oranındaki oksijen azlığı) nedeniyle siyanoz, ajitasyon, morarma, huzursuzluk, uykusuzluk, terleme, takipne (nefes alıp verme sayısındaki artış), taşikardi ve hiperkarbi (kandaki karbondioksit artışına bağlı) olarak bilinç kaybı, dalgınlık, uyuklama belitileri gelişebilir. Ataklar solunum yetmezliğine, yoğun bakım ihtiyacına, multi organ yetmezliğine ve ölüme yol açabilir.

KOAH tanısı nasıl konur?

Sigara kullanımı, öksürük, balgam çıkarma ya da nefes darlığı şikayetlerinden biri ya da birkaçının varlığı KOAH göstergesi olabilir. Bu şikayetlere sahip olan her hastaya spirometri (solunum fonksiyon testleri) yapılmalıdır. Solunum fonksiyonlardaki obstrüktif (havayolu akımı tıkayıcı) patolojinin, geri dönüşümsüz oluşu ise KOAH’ın kesin tanısını koydurur.

KOAH tedavisi

• Sigara kullanımının bırakılması,
• Nefes açısı ilaçların düzenli ve doğru şekilde kullanılması,
• Grip ve zatürre aşılarının yapılması
• Zararlı gaz ve maddelerinin solunmaması
• Solunan ortam havasının temiz tutulması
• Düzenli egzersiz yapılması.
   

KOAH iyileşir mi?

Erken evre KOAH hastaları (solunum fonksiyonlarında geri dönüşümsüz patoloji oluşmayan) tam olarak iyileşebilir. İleri evre KOAH’ta ise tamamen düzelme olmazsa da hastalık stabil hale gelebilir. 

Astım KOAH’a çevirir mi?

Astım ve KOAH farklı hastalıklar (patogenez) olmakla beraber, kesiştikleri ortak alan vardır. Bazı hastalar astım hastası mı yoksa KOAH mı kesin tanı konamaz. Ancak sigara içen astımlıların KOAH olma riskleri daha yüksektir.

KOAH akciğer filmi ile belli olur mu?

Hastalığın erken evrelerinde akciğer filmi normalken, geç evrede KOAH’a özgü belirtiler ile tanı konabilir. Ancak her durumda akciğer filmi istenmelidir. KOAH dışı bazı hastalıklar KOAH gibi belirti verdiği için akciğer filmi ile tanı konabilir.

Sigara içen her kişi yakınma olsun veya olmasın 40 yaş üstünde yılda bir kez göğüs hastalıkları muayenesi olmalı, paac ve sft yaptırmalıdır. KOAH hiç belirtisiz olabileceği için, erken evre KOAH tanısı alan hastalar tamamen iyileşebilir.

Uzm. Dr. Muharrem Tokmak
Bayındır İçerenköy Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı