Keratokonus Nedir? Keratokonus Belirtileri Nelerdir?

Keratokonus hastalığı, gözün en önde yer alan saydam tabakası olan korneanın incelmesi ve öne doğru bombeleşmesidir. Korneanın öne doğru bombeleşmesi, hastalarda görme azlığına ve gözlükle düzeltilemeyen görme azalmasına neden olabilir. Keratokonus genellikle her iki gözü tutan bir hastalıktır, ancak gözlerden biri diğerine göre daha fazla etkilenebilir. 

Keratokonus neden ortaya çıkar?
Keratokonus hastalığının ortaya çıkış nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik eğilim ve mekanik göz travmaları en önemli rolü oynar. (Alerjiye bağlı gözün kaşınması gibi). Özellikle ailesinde keratokonus hastalığı olan çocukların göz muayenelerinin daha sık aralarla yapılması, gerekirse kornea topografisi gibi testlerle gizli keratokonus varsa tanısının konması ve hastalığın ilerlemesinin önlenmesi çok önemlidir. Keratokonus hastalığı ilerleyici bir hastalıktır. Hastalık genellikle ergenlik çağında başlar. Hastalık yaklaşık 35 yaşına kadar ilerleme gösterir, daha sonra hastalığın ilerlemesi genellikle durur. 

Keratokonusun belirtileri nelerdir?
Korneanın öne doğru bombeleşmesinde artış olması sonucunda ilerleyici görme bozukluğu ve miyopi ve astigmatizma ortaya çıkar.

Hastalığın başlangıç döneminde sürekli artan gözlük numaraları ile görme sağlanırken, hastalığın ilerlemesi ile gözlükle düzeltilemeyen yüksek dereceli miyopi ve astigmatizma ortaya çıkar. Sık sık gözlük değişimi gerekebilir. Hasta gözlüklerinden memnun değildir, gözlüğe rağmen iyi göremediğinden şikayet eder. Bunun yanı sıra gözde alerji ve kaşıntı, ışığa hassasiyet gözlenir. Gözlük ile yeterli görme sağlanamadığı aşamada keratokonusa özel yumuşak kontakt lensler veya sert kontakt lensler kullanılabilir. 

Eğer hastalık takipsiz bırakılır tedavi edilmezse, korneada aşırı incelme, bulanıklık ve ödem ortaya çıkabilir. Hastanın görmesi çok azalır. Hastalığın görmesinin azaldığı bu son evresinde keratoplasti (kornea nakli) uygulanması gereklidir. 

Keratokonus tanısı nasıl konulur?
Hastalığın erken dönemde tanısının konması güç olabilir. Keratokonus tanısının konması için detaylı göz muayenesi ve göz yüzeyinin haritasının çıkarıldığı topografi adı verilen inceleme yöntemleri kullanılmaktadır.

Keratokonusun ilerleme riski var mı?
Hastalık ilerleyici özelliktedir ve alerjiye bağlı gözlerin sürekli ovuşturulması hastalığın ilerlemesini hızlandırır. Hastalığın ilerlemesinin önlenmesinde en önemli aşamalardan biri alerjik konjonktivitin tedavisi ve gözün ovuşturulmasının azaltılmasıdır.

Halk arasında ışın tedavisi olarak bilinen, kroslink tedavisi ile hastalığın ilerlemesi durdurulabilmektedir.

Keratokonus tedavisinin aşamaları nelerdir?
- Erken dönemde gözlük kullanarak düzeltme 
- Daha ileri aşamalarda kontakt lens tedavisi
- Hastalığın ilerlemesini durdurmak için çapraz bağlama tedavisi
- En ileri aşamada da kornea nakli cerrahisi uygulanmaktadır.

Kontakt lens tedavisi 
Tedavide gözlüğün yeterli olmadığı durumlarda kontakt lensler kullanılır. Keratokonusa özel yumuşak ve sert kontakt lensler kullanılarak hastanın iyi görmesi sağlanır. Sert gaz geçirgen kontakt lensler kornea merkezinin bombeliğini ve astigmatizmayı düzelterek net görüş sağlarlar. Hasta lensi kullanabiliyorsa bu lensler tercih edilmelidir. Yumuşak keratokonus lensleri erken keratokonus hastalarında başarıyla kullanılabilmektedir. Ancak hastalığın ileri dönemlerinde görmeyi düzeltmede yetersiz kalabilmektedir. 

Yeni geliştirlen hibrit kontakt lensler (ortası sert, kenarı yumuşak) yüksek oksijen geçirgenliğine sahiptir ve hastalar tarafından daha rahat kullanılırlar. Ayrıca skleral kontakt lensler de keratokonus görmeyi düzeltmek amacıyla kullanılmaktadır. Kontakt lensler, hastalığın ilerlemesini durdurmazlar.

Çapraz bağlama tedavisi 
Hastalıktaki ilerlemeyi durdurmak amacıyla korneal çapraz bağlama tedavisi (kroslink tedavisi), ilerleyici olan tüm keratokonuslu hastalara veya ilerleme ihtimali yüksek (hamilelik öncesi, çocuklar ve gençler) olan keratokonus hastalarına uygulanır. 

Korneal çapraz bağlama tedavisi ultraviyole ışığı ve riboflavin (B2 vitamini) damlası kullanılarak uygulanan medikal bir tedavidir. Bu tedavi sonrasında kornea tabakası içinde bulunan kollajen lifleri arasındaki bağlar artarak güçlenir. Bu sayede kornea tabakasında sertleşme meydana gelir ve ilerleyici şekil bozukluğu engellenmiş olur. Tedavi sonrasında keratokonus hastalığının ilerleyişinin erken evrelerde durdurulması amaçlanır. Araştırmalar, kroslink tedavisi ile hastaların %95’inde daha ileri görme kaybının engellendiğini ve %60-81’inde görme keskinliğinin arttığını göstermiştir. 

Kroslink (korneal çapraz bağlama) tedavisi nasıl uygulanır?
Tedavide topikal anestezik damlayla göz uyuşturulur. Her seansta bir göz tedavi edilir. Korneanın en yüzeyel tabakası olan epitel kazınarak uzaklaştırılır ve ardından 30 dakika boyunca göze riboflavin (B2 vitamini) damlası uygulanır (fotosensitizasyon). Daha sonra 5cm uzaklıktan 10-30 dakika boyunca UV-A ışığı göze tutulur. İşlem, bir göz için yaklaşık 30 dakika-1 saat sürer. Tedavi sona erdiğinde antibiyotikli göz damlası damlatılır ve göze yumuşak bir kontakt lens uygulanır. Bu kontakt lens, takip sırasında, epitel tabakasının iyileştiği görüldükten sonra çıkarılabilir. İnce kornealarda hipotonik riboflavin kullanılarak kroslink tedavisi yapılır. 

Tedavi sonrası iyileşme dönemi ne kadar sürer?
Kornea epiteli ortalama 4 gün ile 1 hafta arasında kendini yenileyerek iyileşir. İlk bir hafta düzenli kontroller yapılmalıdır. Genellikle bir haftanın sonunda kişi, normal yaşantısına dönebilir. Kornea tabakasındaki güçlenme ilerleyen aylar içinde meydana gelir. Hastalığın ilerlemesi % 90-98 oranında durur.

Halka tedavisi
Kornea içine uygulanan sert plastik yapıda protezlerdir. Hastalığın ilerlemesini durdurmaz, hastalık durmadan veya kroslink tedavisiyle durdurulmadan uygulanmamalıdır. Halka ameliyatı kontakt lens kullanmayan keratokonus ilerlemesi durmuş, çok ileri keratokonusu olmayan ve ameliyat sonrası gözlüksüz görme beklentisi çok yüksek olmayan hastalara uygulanabilir.

Kornea nakli kimlere uygulanır? 
Çapraz bağlama (kroslink) tedavisi, halka veya kontakt lens tedavisiyle başarı sağlanamayan ileri keratokonus hastalarında kornea nakli tedavisi son tedavi seçeneğidir. Korneada beyaz bir leke oluşmamışsa kornea üst kısmı değiştirilir. Kornea beyazlaşmışsa tüm kornea değiştirilir. Keratokonusda kornea naklinde iyi bir cerrahi teknikle % 95’in üzerinde başarı sağlanır.