İnme Nedir? İnme Belirtileri Nelerdir?

İnme, kan akımının ani kesilmesi sonucu oksijensiz kalan beyin dokusunun ölümü anlamına gelir. Dünyada her yıl 17 milyon kişi inme geçirmektedir, bu da dünya üzerinde her dakika 1 kişinin inme gecirdiğini gösterir. Ayrıca her yıl dünyada 6 milyon kişi inme nedeniyle ölmektedir. Doğu Avrupa, Asya ve ABD'de ölüm nedenleri arasında ilk sırada inme gelmektedir. Türkiye'de ise kardiyovasküler hastalıklara bağlı ölümlerden sonra ikinci sırada gelen ölüm nedenidir. Pandeminin ilk yılında dünya genelinde 3 milyon kişinin COVID-19 nedeni ile öldüğü verisi ile kıyaslanırsa, yıllık 6 milyon kişinin inmeye bağlı kaybının ne kadar önemli ve yüksek bir rakam olduğu anlaşılabilir.

Ayrıca inmeler özürlülüğün en başta gelen nedenidir. Her yıl inme geçiren hastaların % 30'u günlük aktivitelerde yardıma ihtiyaç duyar, %20'si yardımla ayaga kalkıp yürüyebilir ve %16'sı bakım merkezlerinde kalmak zorunda kalır. TÜİK rakamlarına göre, ülkemizde inmeden ölüm sayısı son yıllarda 35-40 bindir. Her 6 kişiden biri yaşamında 1 kez inme geçirir. İnme her yaşta görülse de, ileri yaşta ve erkek cinsiyette görülme sıklığı artar. Yılda yaklaşık 100 bin iskemik, 40 bin hemorajik inme görülmektedir.
 

İnme neden olur?

Diyabet, hipertansiyon, sigara, obezite, yüksek kolesterol, düzensiz beslenme, sedanter (hareketsiz ya da az hareketli) yaşam, aşırı alkol tüketimi, uyuşturucu kullanımı, kalpte ritim bozuklukları, kapak hastalıkları, kalp yetmezliği, kalp damar hastalıkları, ateroskleroz yani damar sertliği, damarlarda darlıklar inme risk faktörleridir. Bu faktörlerden biri ya da daha kötüsü birden fazlasının mevcudiyeti inme riski oluşturur. 

• Alkol ve sigara tüketmeme ya da bu mümkün değilse tüketim miktarının mutlaka azaltılması (sigara ve yüksek oranda alkol tüketimi inme riskini 2-3 kat artırmaktadır)
• Kronik hastalıkların ve inme riskini artırabilecek tüm risk faktörlerinin iyi bir tıbbi müdahale ile azaltılması hatta yok edilmesi.
• Dahili ve kardiyolojik problemlerin ilgili disiplinlerce uygun tedavisinin yapılması
• Nörolojinin önemli bir konusu olan inmenin risk faktörlerinin her hasta özelinde tek tek değerlendirilmesi. Nöroloji bölümünce uygun tetkik ve araştırmalar yapılarak, inme oluşmadan önlenebilir.

İnme tipleri nelerdir?
 

İskemik inme: O alanı besleyen arterlerde tıkanıklık veya kan akımının azalmasıdır. İnmenin en sık nedenidir. İskemik inme de üçe ayrılır:

• GİA (geçici iskemik atak): Birkaç dakikadan 24 saate kadar uzayan kısa ataklar, sonrasında belirtiler tamamen düzelir ancak bu atak büyük krizin habercisi olabilir.
• Tam enfarkt: Kalıcı doku hasarı bırakır, hasarlı iyileşir. 3 haftadan uzun sürer ve genellikle tam iyileşme olmaz.
• Reversibl iskemik nörolojik defisit: 24 saat- 3 hafta arasında değişir. Doku ölümü yoktur, tam düzelir.

Hemorajik inme: Kanama sonucunda beyin ve çevresindeki baskı ile doku hasarı oluşmasıdır.

İnme belirtileri nelerdir?

İnme, hiç beklenmedik bir anda, aniden ortaya çıkar. Vücudun sağ veya sol yanında, yüz kol ve bacakta kuvvet kaybı, uyuşma-hissizlik, bilinç kaybı ya da bozukluğu, konuşma kaybı ya da bozukluğu, anlama güçlüğü, yüzde kayma, yürüyememe ya da dengesizlik, baş dönmesi, şiddetli baş ağrısı, hafıza kaybı, yutma güçlüğü, görmeme ya da çift görme gibi belirtilerin biri veya birkaçı birlikte görülebilir.

İnme tedavisi nasıl yapılır?

Bugün inme çabuk hareket edildiğinde tedavisi mümkün olan hastalıklar arasında olduğu için, inme farkedilir farkedilmez 112 aranarak tıbbi müdahelenin bir an önce başlatılması gerekir. İlk 2 saatte ya da maksimum 3-4.5 saatte yapılacak tıbbi müdahale (trombolik tedavi, tpa ve gerekirse büyük damar tıkanmalarında girişimsel tedavi -mekanik trombektomi-) hayat kurtarır ve kalıcı engelliliği önleyebilir. 

Ayrıca geçici iskemik atak geçiren hastaların nöroloji bölümünce zamanında değerlendirilerek kalıcı inme-enfarkt oluşmasının önüne geçilmesi açısından oldukça önemlidir. İnme sonrası tıbbi bakım ve tedavinin uygun olarak yapılması ve sürekliliği, kalıcı fiziki problemler için (felç, denge kaybı, konuşamama vb.) fizik tedavi ve rehabilitasyon programlarının uygulanması atlanmaması gereken tedavi yöntemleridir.

60 yaş üstü kişilerde inmenin önlenmesi için en uygunu düzenli egzersizdir. Açık ve temiz havada bol ve düzenli yürüyüş, evde de düzenli kol bacak, bel, boyun hareketleri önerilir. Düzenli egzersizlerin yanı sıra uyku düzenine dikkat edilmesi ve beslenme düzeninde Akdeniz tipi beslenmeye (az tuzlu ve az yağlı yeme alışkanlığı, bol sebze ve meyve tüketimi) yer verilmesi önemlidir.