Güneş Lekesi Neden Olur? Güneşten Nasıl Korunulur?

Hamilelik hormonları özellikle yüz derisinde kan dolaşımını artırıyor ve bu durum güneş lekelenmelerine yol açabiliyor. Deriye uygulanan kozmetikler özellikle alkol içeren ürünler, parfümler, vitamin içerikli kremler güneşle temas esnasında kızarıklık, tahriş ve lekelenmeye yol açabiliyor. Gündüz kullanılan parfüm ve tıraş sonrası kullanılan losyonlar ve kolonya bu açıdan değerlendirilmeli, ayrıca ıslak mendillerin parfüm içeriklerinin de güneşle etkileşebileceği unutulmamalı.

Hormon ilaçları, doğum kontrol hapları, guatr tedavisinde kullanılan ilaçlar, A ve C vitamini içeren ilaçlar, kanda pıhtılaşmayı önlemek üzere kullanılan bazı ilaçlar, deride ışık tedavisi için kullanılan ilaçlar ile kinin ve kinin benzeri ilaçlar da güneş ışınlarına karşı hassasiyeti artırıyor.

Beslenme ve güneş

Güneşin neden olduğu lekeler konusunda bazı beslenme alışkanlıkları da önemli rol oynuyor. Bergamot yani turunç alkoloidleri, psoralen içeriyor ve kullanım miktarına bağlı olarak güneşe karşı hassasiyeti artırabiliyor. Turunç reçeli, aşırı maydanoz salatası, çiğ kereviz, portakal ve limon tüketimi esnasında da psoralen maddesi alınmış olunuyor.

Portakalın kabuğunu, kabuğundaki beyaz lifleri soyarak tüketirseniz bu konuda bir sorun yaşamazsınız. Portakal kabuğundaki liflerde yoğun olarak bulunan psoralen maddesi sıkma portakal suyunda daha yoğun olarak bulunuyor. Ihlamur, kuşburnu gibi bitkisel çaylar ve tarçın, ayrıca iyot kullanımı ışığa karşı hassasiyeti artırabiliyor. Özellikle bu konuda, tuzla yıkamalı su arıtma cihazları önemli rol oynayabiliyor.

Güneşten korunmak için ne yapmalıyız?

Bazen güneşten faydalanması gereken kişilerin de güneşten aşırı ölçüde korunduklarına şahit oluyoruz. En iyi korunmayı ise uygun giysi giymek olşuturuyor. Özellikle ileri yaşlarda siperliği yeterli şapka kullanımı çok önemli. Kasket çoğu zaman yüzü korumak konusunda yetersiz kalıyor. Fötr, safari tipi veya Meksika şapkası tipi siperliği olan şapkaların daha çok tercih edilmesini öneriyoruz. Özellikle sırt bölgesinde, kollarda, bacaklarda güneşten korunma gerektiğinde kremler yetersiz kalıyor. Burada açık renk Şile bezi, Rize bezi tarzında gözenekli kumaşlardan giysiler tercih edilebilir. Su sporları, dağcılık yapan ve açık havada çalışan kişilerin ise özel giysilerle korunması gerekiyor.

Yüz bölgesinde güneşten korunma esnasında güneş koruyucunun tek ürün olarak ve en azından günde iki kez, sabah ve öğle zamanı kullanılması gerekiyor. Güneş kremi öncesinde ve sonrasında nemlendirici, kapatıcı, pudra kullanımı ise güneş koruyucunun etkisini ortadan kaldırıyor. Yüzünüzü her yıkmadan sonra koruyucuyu tekrar etmeniz önem taşıyor. Denizden ve güneşten sabah erken ve akşama yakın saatlerde faydalanmak da oldukça etkili bir korunma yolu olarak tercih edilebiliyor

Uzun yıllar güneşle temas etmek, deride kuruluğu artırıyor ve cildi yaşlandırıyor. Bunun sonucunda ayrıca kahverengi lekelerin artması, damarsal lekelenmeler ve hatta bazı deri tümörleri gibi sonuçlar ortaya çıkabiliyor. Deri tümörlerinde erken tanı çok önemli bir avantaj sunuyor ve şüphe durumunda hemen doktor başvurulması gerekiyor.

Güneş lekesi tedavisi

Uzun süre güneşe maruz kalmış ve hasarlanmış deride yenilenmeyi artırıcı, güneş hasarını düzelten tedaviler uygulanabiliyor. Burada yapılabilecek işlemler kişinin deri özelliklerine bağlı olarak değişebiliyor. Yaz öncesi veya yaz sonrası bakımları çok faydalı olmuyor, bu konuda en doğru bilginin dermatoloji uzmanlarından alınması gerekiyor.

Dikkat: Güneş, uygun koşullarda maruz kalındığında ne kadar faydalı ise solaryum her koşulda cilde zarar veriyor. Özellikle cildin erken yaşlanmasının yanı sıra varisler, nevüsler ve ciltteki lekelenmelere de neden olabiliyor.

Uzm. Dr. Ömer Edip Erdemli
Bayındır Kavaklıdere Hastanesi Dermatoloji Uzmanı