Frengi (sifiliz) nedir? Belirtileri, tedavisi ve önleme yöntemleri

Frengi (sifiliz) cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon olan treponema pallidum adlı bakterinin neden olduğu bir hastalıktır. Bu hastalık, dünya genelinde yaygın olarak görülen ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen bir enfeksiyon türüdür. Erken teşhis ve tedavi edildiğinde ise kolaylıkla kontrol altına alınabilir. Tedavi edilmez ise beyin, sinir, göz ve iç organlarda ciddi hasarlara neden olup ölüme sebebiyet verebilir. Sifiliz, HIV enfeksiyonunun bulaşmasını kolaylaştırabilir.

Frengi (sifiliz) belirtileri nelerdir?

Frengi, farklı evrelerde ortaya çıkabilen belirtilere sahip bir hastalıktır. Frenginin evrelerine bağlı olarak ortaya çıkabilen belirtiler şu şekildedir:

Birinci evre (primer): Enfeksiyonun ilk belirtileri genellikle 10 ile 90 gün içinde ortaya çıkar. Bu evrede sıklıkla cinsel temasın olduğu bölgede yara veya ülserler görülür. Bu ülserler ağrısız olabilir ve kendiliğinden iyileşebilir.
İkinci evre (sekonder): İlk evrenin iyileşmesinden sonra, vücudun diğer bölgelerinde belirtiler ortaya çıkar. Bu evrede cilt döküntüleri, ateş, baş ağrısı, kas ağrıları, halsizlik, iştah kaybı, lenf düğümü şişmesi gibi genel belirtiler görülebilir.
Üçüncü evre (latent): Bu evrede enfeksiyon hala vücutta bulunur ancak belirtiler ortaya çıkmaz. Latent evre, hastalığın tedavi edilmediği durumlarda yıllarca sürebilir.
Dördüncü evre (tersiyer): Tersiyer frengi, tedavi edilmemiş frenginin en ciddi evresidir. Bu evrede kalp, beyin, omurga ve diğer organlarda ciddi hasarlar meydana gelebilir. Tersiyer frengi, ciddi nörolojik sorunlara, görme kaybına, kalp yetmezliğine ve hatta ölüme neden olabilir.

Erkeklerde frengi belirtileri nelerdir?

Cinsel organlarda, anüste veya ağızda görülebilecek, genellikle ağrısız olan sert ve yuvarlak yaralar (şankr),
Vücudun çeşitli yerlerinde, özellikle avuç içlerinde ve ayak tabanlarında görülen döküntüler,
Ağız, genital bölge veya anüste görülebilecek yara ve lezyonlar,
Enfekte bölgeye yakın lenf düğümlerinde şişlik ve hassasiyet,
Ateş ve halsizlik,
Belirli bir sebep olmaksızın kaslarda ve eklemlerde ağrı,
Saçın belli bölgelerinde görülen, genellikle geçici dökülme,
Baş ağrısı ve boyun sertliği,
Görme bulanıklığı veya görme kaybı,
İşitme problemleri veya işitme kaybı.

Frengi (sifiliz) kimlerde görülür?

Frengi, cinsel aktiviteye sahip her yaştan ve cinsiyetten insanlarda görülebilir. Risk faktörleri arasında korunmasız cinsel ilişki, birden fazla cinsel partner, cinsel yolla bulaşan diğer hastalıklara sahip olmak ve HIV enfeksiyonu bulunur.

Frengi (sifiliz) bulaşma yolları nelerdir?

Frengi, başlıca aşağıdaki yollarla bulaşabilir:

Cinsel yolla bulaşma: Vajinal, anal veya oral seks yoluyla doğrudan temas eden mukozal yüzeyler veya cilt lezyonları aracılığıyla bulaşır. Hastalığın en yaygın bulaşma şekli budur.
Anne karnındaki bebeğe bulaşma: Hamile bir kadın frengiye sahipse, enfeksiyon plasenta yoluyla fetüse geçebilir. Bu durum, doğumsal frengi olarak bilinir ve ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.
Kan yoluyla bulaşma: Nadiren de olsa, enfekte bir kişinin kanının, enfekte olmayan bir kişiye aktarılması yoluyla bulaşabilir. Ancak kan nakli yoluyla bulaşma oldukça nadirdir. Günümüzde tüm donörler sifiliz bakımından taranmaktadır. Ayrıca sifiliz mikrobu, kan bankası depolarında 24 saatten fazla yaşayamaz. Bulaşma, kan transfüzyonları veya paylaşılan iğneler aracılığıyla gerçekleşebilir. Uyuşturucu bağımlılarında ortak iğne kullanımı sonucu hastalık bulaşabilir. Enfeksiyonun ilk yılı çok bulaşıcı olup % 90 geçiş mümkündür. Daha sonra bulaşıcılık giderek azalır, dördüncü yılın sonunda bulaşıcılık çok nadirdir.

Doğumsal frengi nedir?

Doğumsal frengi, hamilelik sırasında enfekte bir anneden fetüse treponema pallidum bakterisinin geçmesiyle oluşan bir durumdur. Bu, annenin hamileliği sırasında tedavi edilmemiş veya yetersiz tedavi edilmiş frengi olduğunda meydana gelir. Doğumsal frengi, fetüs üzerinde ciddi ve bazen ölümcül etkilere sahip olabilir. Doğumsal sifilizde bebeğe 10 gün kristalize penisilin tedavisi uygulanmaktadır.

Frengi için hangi bölüme başvurulur?

Frengi gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklar için kadınlar, kadın hastalıkları ve doğum, erkekler ise üroloji bölümlerine başvurabilir. Tedavi, doktor muayenesinin ardından doktor yönlendirmesi ile yapılır.

Frengi teşhisi nasıl konulur?

Frengi teşhisi, genellikle şüpheli belirtilerin gözlemlenmesi ve ardından yapılan laboratuvar testleri ile konur.

Kan testleri: Frengiye karşı vücudun ürettiği antikorları tespit etmek için kullanılır.
Lezyonlardan alınan örnekler: Aktif frengi yaralarından alınan doku veya sıvı örneklerinin mikroskobik incelemesi.

Frengi tedavisi

Sifiliz, erken teşhis edilirse komplikasyonların oluşması önemli ölçüde önlenebilir. Frengi tedavisi genellikle antibiyotiklerle yapılır. Erken evrelerde genellikle penisilin türevi ilaçlara başvurulur. Penisiline dirençli sifiliz vakası saptanmamıştır. Penisilin bakteriyi öldürerek hastalığın ilerlemesini kesin olarak durdurur. Alerjik reaksiyonlar veya penisilin intoleransı olan hastalarda diğer antibiyotikler kullanılabilir. Penisilin tedavisinin başlamasından 2 gün sonra hastalığın bulaşıcı özelliği ortadan kalkar. Hastalığın etkilediği organlara göre sifilizin tedavi süresi iki yıla kadar uzayabilir. Daha ileri evrelerde tedavi daha karmaşık olabilir ve daha uzun sürebilir.

Frengi önleme yöntemleri

Frengiye karşı korunulması için aşağıdaki önlemlerin alınması büyük önem taşır:

Cinsel aktivitelerde kondom kullanmak frengi ve diğer cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan korunmanın etkili bir yoludur. Hastaların büyük kısmında görünür hiçbir lezyon yoktur ve hastalığı bulaştırabilir. Bu nedenle kimin hasta olduğunu anlamak zordur. Korunmasız cinsel ilişkide bulunmamak, şüpheli cinsel temastan kaçınmak, çok eşli olmamak önemlidir. Ayrıca cinsel partnerinizi daha önceki cinsel geçmişi hakkında bilgilendirmeniz de önemlidir.
Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlarla ilgili düzenli taramalar yaptırmak, enfeksiyonun erken teşhisini sağlar ve tedaviye erken başlanmasını mümkün kılar.
Tek eşli bir ilişki, frengi ve diğer cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar riskini azaltır. Her iki partnerin de enfeksiyon durumu hakkında bilgi sahibi olması önemlidir.
Cinsel sağlık konularında bilinçli olmak, enfeksiyon riskini azaltmada önemlidir. Riskli cinsel davranışlardan kaçınmak, frengi gibi enfeksiyonların yayılmasını önlemeye yardımcı olur.