Çocuklarda sonbahar alerjisi belirtileri nelerdir?

Sonbaharda alerji belirtileri neden artıyor?

Sonbahar aylarında alerji belirtilerinin artmasının birden çok nedeni var. Bu nedenlerden biri yabani ot polenlerinin bu dönemde artış göstermesi, yabani otlara alerjisi olan çocuklar bu dönemde şikayetlerinde artış yaşıyor doğal olarak.

Sonbaharda bir başka önemli konu nemin artması. Nem artışı ile birlikte hem ev içinde hem de ev dışında mantar sporlarında da artış görülüyor ve bu mantarlara duyarlılığı olan çocuklarımızın da şikayetleri artabiliyor.

Nemin artmasının bir başka sonucu, ev içinde ev tozu akarlarının artışı. Havanın soğuması, evin daha az havalandırılması, ısıtıcıların çalışması ile evde oluşan sıcak ve nemli ortam ev tozu akarı (mite) miktarını arttırabiliyor ve akar duyarlılığı olan çocuklarımızın şikayetleri artabiliyor.

Çocuklarda sonbahar alerjisinin belirtileri nelerdir? Nasıl anlaşılır?

Alerjik nezlesi olan çocuklarımızda burun akıntısı, kaşıntısı, hapşırma veya burun tıkanıklığı, geniz akıntısı görülebilir. Astımı olan çocuklarımızda öksürük, hışıltılı solunum, göğüs ağrısı, nefes darlığı gibi belirtilerle gelen astım atakları görülebilir. Atakların aynında egzersizle veya alerjen maruziyeti ile bu şikayetler kısa süreli ortaya çıkabilir. Çabuk yorulma, egzersiz toleransında azalma görülebilir.

Alerjik egzaması (atopik dermatit) olan çocuklarımız sonbaharda hava değişimi ve alerjenlere bağlı olarak cilt kaşıntısı, kuruluk ve lezyonlarında artış yaşayabilirler.

Hangi durumlar çocuklarda alerjiyi tetikler?

Alerjik hastalığın yapısına göre tetikleyiciler farklılık gösterir; ancak temelde duyarlı olunan alerjenle karşılaşmak, alerjik hastalıkların hepsinde şikayetleri tetikler. Bunun yanında, hava kirliliği, sigara dumanı, soğuk hava, enfeksiyonlar astım için tetikleyici etki yapar. Alerjik egzeması olanlarda bazı gıdalar, terlemek, cildi dalayan kıyafetler ve cilt kuruluğunun artması hastalığı tetikleyebilmektedir.

Çocuklarda alerjik hastalığın erken teşhis edilmesinin önemi nedir? Erken tanı hangi hastalıkların gelişmesini engeller?

Alerjik hastalıkların tanısının konulması ve neden olan duyarlanmaların saptanması, hem bazı durumlarda hastalığın ilerlemesinin engellenmesi hem de tedavinin bir an önce başlanması ile çocuğun yaşam kalitesinin artırılması, okul döneminde yaşayacağı sorunların önüne geçilmesi için önemlidir.

Sık tekrarlayan veya uzayan öksürük, burun akıntısı, tıkanıklığı olan veya zaman zaman hışıltılı solunum, nefes darlığı, göğüs ağrısı gibi şikayetleri olan çocukların, alerjik rinit ve astım açısından çocuk alerji uzmanı tarafından değerlendirilmesi gerekir.

Tanı almayan veya uygun tedavisi başlanmayan alerjik hastalığı olan çocuklar fiziksel, psikolojik ve sosyal açıdan olumsuz etkilenmektedir. Tanı ve tedavinin olmaması hem hastalığa ait şikayetlerin olumsuz etkisini ortaya çıkarmakta hem de akut ve kronik sinüzit, orta kulak iltahabı gibi altta yatan alerjik hastalığa bağlı ortaya çıkan hastalıklara neden olabilmektedir. Okul döneminde ise devamsızlık, hastalığın etkisiyle dikkatlerini derslerine vermekte zorlanmaları nedeniyle çocuklar akademik başarılarında düşme yaşayabilmektedir. Okul etkinliklerine katılmakta zorlanmaları, arkadaş ilişkilerini, öz güvenlerini ve yaşam kalitelerini etkileyebilmektedir.

Tedavi planı nasıl olmalı?

Sonbahar döneminde alerjiye bağlı görülen hastalıkların tedavisinde herşeyden önce, alerjenlerden korunmak için gerekli önlemlerin alınması önemlidir. Bunun yanında hastalığın şiddetine göre, koruyucu veya kurtarıcı ilaçlarla tedaviler planlanabilmektedir. Tedavi planının çoçuğa özel yapılması ve belli aralıklarla izlenerek, çocuğun durumuna göre yeniden düzenlenmesi gereklidir; çünkü bu hastalıklar dalgalanmalı bir seyir gösterirler ve ilaç ihtiyacı dönem dönem farklılıklar gösterebilir. Çocuğun mümkün olan en düşük dozda ve en az ilaçla tedvaisi önemli olduğundan, yakın izlenmeleri ve tedavilerinin buna göre planlanması gereklidir.

Sonbaharda alerjinin tetiklenmesini önlemek için nelere dikkat edilmeli?

Sonbahar alerjilerinde en önemli etken, nemin artması olduğu için, evde nemi azaltmakla ilgili önlemler alınmalıdır. Evin havalanması ve tesisatın iyi çalışmasına özen gösterilmelidir. Mümkünse ev içinde çamaşır kurutulmamalıdır. Evde rutubet olmadığından, buna bağlı kararma, yeşerme oluşmadığından emin olunmalı, varsa tamiri yapılmalıdır. Ev içinde yoğun şikayetleri olan çocuklar HEPA filtreli hava temizleyiclerinin kullanımından yarar görebilirler.

Dış ortamdan gelen polenler ve mantar sporlarına teması azaltmak için, evin havalandırıldığı dönemler dışında pencereler kapalı tutulmalıdır. Havalandırma için sabah erken saatler tercih edilmemelidir. Bahçede kuruyan yapraklar kaldırılmalıdır. Çevrede bulunan ağaçların sağlıklı büyümesine özen gösterilmelidir.

Dışarıdan gelindiğinde çocuğun üstü değiştirilmeli, eli yüzü yıkanmalı, mümkünse duş almalıdır. Dışarıda şikayetleri olan çocuklar, şapka ve gözlük kullanımından da yarar görebilirler.

Prof. Dr. Müge Toyran

Bayındır Söğütözü Hastanesi Pediatri Bölüm Başkanı