Çocuklarda Öksürük Nedenleri

Çocuklarda öksürük, hava yollarına kaçan bir yabancı cismi veya hava yollarında biriken balgamı dışarı atmak için gelişen bir tepkidir. Öksürük sinir sisteminin beyin sapındaki bir veya birden fazla merkez tarafından yönetilir.

Havayollarında bulunan algaçları merkezi sinir sistemine bağlayan sinirler vardır. Öksürük algaçları kimyasal, mekanik ve fiziksel temaslara duyarlıdır. Örneğin alerjenler hem kimyasal hem de temasa duyarlı algaçları uyararak balgam yapımını artırır. Duman doğrudan kimyasal algaçları uyarır. Astımda ise farklı algaçlar devreye girer.

Öksürük sırasında çok hızlı şekilde akciğerlerdeki hava dışarı atılır, havayollarında bulunan balgam veya yabancı bir cisim dışarı doğru itilir. Öksürükle beraber akciğerlerden çıkan havadaki birçok mikroorganizma etrafa saçılır.

Ani başlayan ve 3 haftadan kısa süren öksürükler

Üst solunum yollarında sinüzit, farenjit, virüslere bağlı nezle, larenjit gibi enfeksiyonlara bağlı gelişebileceği gibi alerjenlere veya kimyasal tahriş edici etkenlerle de tetiklenebilir. Alt solunum yollarında ise astım, bronşit, zatürre, boğmaca gibi nedenler akla gelmelidir.

Uzun süren öksürükler

Sigara dumanı ve kimyasal tahriş edici maddelere maruz kalma, bronşiyal astım , solunum yolu alerjileri, gastro özefagal reflü, geniz akıntısı, kronik akciğer hastalıklarına yol açan immün yetmezlikler, kistik fibrozis gibi hastalıklar çok nadir olarak kalp yetmezlikleri, solunum yollarını etkileyen yapısal değişiklikler ve tüberküloz gibi sinsi seyredebilen enfeksiyonlar uzun süreli öksürük öyküsü bulunanlarda akla gelmelidir.

Öksürük yakınmalarına yönelik öykü doktorun yapacağı muayene sonucunda gerekli görülen tetkikler sonucunda varılan ön tanı veya tanıya yönelik tedaviler başlanır. Çocuklarda okulların açılma döneminde sık karşılaşılan öksürük sorunu çoğu zaman dönemsel olarak ortamda bulunan viral enfeksiyonlara bağlı olarak gelişir. Çoğu zaman ateş olmadan sadece yoğun öksürük ataklarına yol açan bu enfeksiyonların tedavisinde etkin bir ilaç bulunmamakla beraber serum fizyolojik ile burun temizleme kısa süreli de olsa öksürük ihtiyacını azaltır. Viral hastalıkların doğal süreci olan kabaca 3 haftalık dönem bitmeden öksürükler kolay kolay azalmaz. Soğuk algınlığı virüslerinin çeşitliliği kalıcı bir bağışıklık oluşmasını engellediğinden bazan çocuklar bir enfeksiyon bitmeden ikinci viral enfeksiyona yakalanır ve öksürükleri daha uzun sürer. Viral enfeksiyonlara bağlı öksürüklerin tedavisinde antibiyotiklerin yeri yoktur. Öksürük tedavisinde kanıta dayalı etkinliği gösterilmiş ürünler kullanılmamalıdır. 

Alerji kaynaklı öksürükler

Enfeksiyonların dışında alerjik nedenlere bağlı öksürüklerde ev tozu akarları, küfler, çiçek tozları, ev hayvanları etken olabilir dikkatli bir gözlem ve tetkiklerle nedeni bulmak kolaydır. Alerjiye bağlı öksürüklerin tedavisinde kullanılacak ilaçlar konunun uzmanları tarafından planlanır ve takip edilir. İç ortamlarda sigara dumanı, temizlik malzemeleri, boyaların yarattığı hava kalitesini bozan nedenler mutlaka sorgulanmalı ve çözüm üretilmelidir.