Bronşit tanım olarak bronşların enflamasyonudur. Akciğerlerin en sık görülen enflamatuvar hastalığıdır. Akut ve kronik şekilde olabilen bronşitler daha çok enfeksiyon kaynaklı olsa da alerjik, fiziksel ya da kimyasal ajanlar da bronşit nedeni olabilir.
Bronşit neden olur?
Akut bronşitler, solunum yolu enfeksiyonlarının en sık şeklidir. Genellikle bir üst solunum yolu enfeksiyonu ile beraber ya da sonrasında gelişir. Kış aylarında daha sık görülür ve çocuklarda daha sık rastlanır. Hastalığın 7-10 gün içinde düzelmesi beklenirken, uzaması durumunda postenfeksiyöz bronşitten yani uzamış hastalıktan söz edilir.
Bronşit bulaşıcı mıdır?
Akut bronşit vakalarının çoğu virüs (influenza, paraenfluenza, corona, adeno, RSV, rhino vb.) etkenlidir ve çoğunlukla bulaşıcıdır. Uzamış hastalıkta bakteri sebepli bronşit akla gelmelidir. Viral enfeksiyonlar bazen alerjik bünyesi olan kişilerde alerjiyi tetikler ve özellikle öksürük, hırıltı gibi yakınmaların uzamasına neden olabilir.
Bronşit belirtileri nelerdir?
Bronş mukozasında ödem, hiperemi ve artmış mukus sekresyonu saptanabilir. Bu durum sonucunda en sık görülen şikayetler şunlardır:
- Kuru öksürük
- Hırıltı
- Ateş
- Göğüste baskı
- Balgam şikayetleri (daha az sıklıkla ve özelikle uzamış vakalarda)
En sık öksürük görülür, sigara içenlerde ve altta kronik akciğer hastalığı olanlarda bu yakınma uzun sürebilir.
Bronşitin tanısı
Tanı, göğüs hastalıkları uzmanının hastadan aldığı iyi bir öykü ve fizik muayenesi ile koyulabilir. Kan ve akciğer filmi gibi tetkikler tanının konulmasına yardımcı olabilir ya da başka hastalıkları ekarte etmek için istenebilir.
Bronşit nasıl geçer? Bronşit tedavisi
Akut bronşit tedavisi semptomatiktir yani şikayetlere yöneliktir. Antiviral ajanlardan (etken influenza ise) fayda görür. Uzamış vakalarda antibiyotik tedavisi uygulamak gereklidir. Yatak istirahati, ateş düşürücü, bronkodilatör, inhaler steroid (nefes açıcılar, antiinflamatuar) verilebilir. Yıllık influenza aşısı bu hastalıktan koruyabilir. Özellikle çocuklarda ve kronik hastalığı olanlarda uygulanmalıdır.
Kronik bronşit nedir?
Ardışık 2 yıl içinde başka bir akciğer hastalığı olmaksızın en az 3 ay boyunca öksürük, balgam çıkarma olayına denir. Bu hastalık, özellikle sigara içenlerde olmaktadır. KOAH’ın bir komponenti olarak kabul edilmektedir. Kronik bronşit hastalarının solunum fonksiyon ölçümleri düştüğünde KOAH olarak tanımlanırlar. Sık sık geçirilen enfeksiyonlar da kronik bronşite neden olabilmektedir.
Kronik bronşit tedavisi
Kronik bronşitte mukozada kalıcı bir değişiklik söz konusudur. Bu yüzden yakınmalar uzun sürer. Tedavide temel olarak bronkodilatör (nefes açıcılar) ve inhaler steroidler (antiinflamatuar) yer almaktadır.
Uzm. Dr. Muharrem Tokmak
Bayındır İçerenköy Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı