NT-proBNP Nedir? BNP Yüksekliği Yapan Nedenler

NT-proBNP (N-terminus pro-B-type natriuretic peptide), bir tür protein olan pro-BNP'nin başlangıç bölgesinden salınan bir peptittir. Bu peptit, vücutta kalp odacıklarında ve dokularında üretilen ve salınan B-tipi natriüretik peptit (BNP) hormonunun biyolojik öncülüdür. BNP ve NT-proBNP, kalp kasının gerilme ve stres durumlarında salgılanan ve kalp hastalıklarının belirtilerini ve şiddetini değerlendirmede kullanılan önemli biyobelirteçlerdir. Özellikle kalp yetmezliği tanısı ve takibi için sıkça kullanılmaktadır.

NT-proBNP'nin temel işlevi, kalbin odacıklarında biriken kan miktarının artmasıyla artan gerilme durumunda, böbreklerdeki kan damarlarının genişlemesine ve böbreklerin sodyum ve su atılımını artırmasına yardımcı olmaktır. Bu şekilde, kan hacmi ve basıncının düşmesi sağlanır ve kalbin yükü azaltılır.

Pro BNP nedir?

Pro-BNP, NT-proBNP'nin biyolojik öncülüdür. Kalp kasındaki miyositlerde üretilen pro-BNP, daha sonra NT-proBNP ve BNP'ye ayrışır. Pro-BNP hormonu, kalp kasının gerilme ve stres durumlarında salgılanır. BNP ve NT-proBNP gibi, pro-BNP de kalp yetmezliği tanısı ve takibinde yaygın olarak kullanılan bir biyobelirteçtir. Bu hormonun seviyeleri, kalp hastalıklarının tanısında ve tedavi sürecinde sağladığı bilgilerle klinik kararlar için önemli bir değerlendirme aracıdır. Pro-BNP, aynı zamanda kalp kası hücrelerinin korunmasında ve onarılmasında rol oynayan önemli bir moleküler işaretçi olarak da bilinir. Bu hormonun koruyucu etkisi, kalp krizinden sonra kalp fonksiyonlarının yeniden düzenlenmesine yardımcı olabilir.

Kimlerde pro-BNP düzeyine bakılır?

ProBNP’nin en sık kullanıldığı teşhis yöntemi kalp yetmezliği olup, özellikle merdiven çıkarken ya da yokuş çıkarken nefes darlığı olan hastalara bu test sıkça uygulanır.

NT-proBNP testi nasıl yapılır?

NT-proBNP testi, kan analizi alınarak yapılır. Hastanın açlık ya da tokluk durumdan etkilenmez. Elisa yöntemi ile çalışılması daha hassas sonuçlar verir.

Pro BNP kaç olmalıdır?

Pro-BNP seviyeleri, laboratuvar test sonuçlarından elde edilen sayısal değerlerle ifade edilir. Pro-BNP'nin normal değerleri, laboratuvarlar arasında farklılık gösterebilir. Bununla birlikte, genel olarak pro-BNP'nin normal referans aralığı, genellikle 0 ile 125 pg/mL (picogram/mililitre) olarak kabul edilir.

Pro BNP kaç olursa tehlikeli?

Pro-BNP seviyeleri, kalp hastalığı olan kişilerde özellikle yüksek olabilir. Ancak, pro-BNP seviyelerinin kesin bir tehlikeli değeri yoktur. Pro-BNP seviyeleri, birçok faktöre bağlı olarak değişebilir ve kişinin yaşına, cinsiyetine, vücut kitle indeksine ve mevcut sağlık durumuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Yüksek pro-BNP seviyeleri, kalp yetmezliği veya diğer kalp rahatsızlıklarının bir işareti olabilir. Ancak, tek başına bir değerlendirme aracı olarak kullanılmamalıdır. Pro-BNP seviyeleri, diğer klinik bulgular ve tetkik sonuçlarıyla birlikte değerlendirilmelidir.

Pro-BNP seviyelerinin yüksekliği, kalp yetmezliğinin ciddiyetini veya riskini değerlendirmede yardımcı olabilir. Düşük pro-BNP seviyeleri ise genellikle kalp rahatsızlıklarının yokluğunu veya düşük riski işaret eder.

Pro BNP neden yükselir?

Pro-BNP seviyelerinin yükselmesine neden olan birçok faktör vardır. Pro-BNP seviyelerini artıran bazı yaygın nedenler şunlardır:

• Kalp yetmezliği, pro-BNP seviyelerinin en yaygın nedenidir. Kalp kasının zayıflaması veya hasar görmesi sonucunda, pro-BNP salınımı artar.
• Kalp krizi, kalp kapak hastalıkları, koroner arter hastalığı gibi kalp hastalıkları, pro-BNP seviyelerinin yükselmesine neden olabilir.
• HYüksek tansiyon, kalp üzerindeki stresi artırabilir ve pro-BNP salınımını tetikleyebilir.
• Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), pulmoner hipertansiyon gibi akciğer hastalıkları da pro-BNP seviyelerini etkileyebilir.
• Böbrek fonksiyonlarının bozulması, pro-BNP seviyelerinin yükselmesine neden olabilir.
• Yaşlılık, obezite, diyabet, stres gibi faktörler de pro-BNP seviyelerini etkileyebilir.

BNP yüksekliği yapan nedenler

• Kalp yetmezliği
• Kalp krizi
• Kalp kapak hastalıkları
• Hipertansiyon
• Akciğer hastalıkları
• Böbrek yetmezliği
• Yaşlılık, obezite, diyabet, stres gibi faktörler

Pro BNP yüksekliği tedavisi

Pro-BNP seviyelerinin yüksek olması, genellikle altta yatan bir kalp sorununun belirtisi olduğundan, tedavi yaklaşımı temel nedenin tedavi edilmesine dayanır.

• Eğer pro-BNP seviyelerinin yüksekliği kalp hastalığından kaynaklanıyorsa, tedavi kalp rahatsızlığına yönelik olacaktır. Tedavi, ilaçlar (beta blokerler, ACE inhibitörleri, diüretikler vb.), anjiyoplasti, bypass cerrahisi gibi yöntemleri içerebilir.
• Eğer yüksek tansiyon pro-BNP yüksekliğine neden oluyorsa, tansiyonun düzenlenmesi için ilaçlar ve yaşam tarzı değişiklikleri önerilebilir.
• Eşlik eden akciğer hastalıkları, böbrek yetmezliği veya diğer sağlık sorunları varsa, bu hastalıkların tedavisi de pro-BNP seviyelerini etkileyebilir.
• Sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, pro-BNP seviyelerini kontrol etmede önemlidir. Düzenli egzersiz, sağlıklı beslenme, tuz tüketimini azaltma, sigara bırakma gibi faktörler pro-BNP seviyelerinin düşürülmesine yardımcı olabilir.

Pro BNP yüksekliği nasıl düşürülür?

Pro-BNP seviyelerini düşürmek için aşağıdaki yöntemlerden faydalanabilirsiniz:

• İlaç Tedavisi: Kalp rahatsızlıklarının tedavisinde kullanılan ilaçlar, pro-BNP seviyelerini düşürebilir. Doktorunuzun önerdiği ilaçları düzenli olarak kullanmanız önemlidir.
• Sodyum Kısıtlaması: Tuzlu besinleri sınırlamak, vücutta sıvı birikimini azaltarak pro-BNP seviyelerini düşürebilir.
• Sıvı Kısıtlaması: Doktorunuzun belirlediği sıvı miktarını aşmamak, vücutta sıvı birikimini kontrol altında tutabilir ve pro-BNP seviyelerini azaltabilir.
• Egzersiz: Doktorunuzun onayladığı düzenli egzersizler, kalp sağlığınızı iyileştirerek pro-BNP seviyelerini düşürebilir.
• Sigara ve Alkol Tüketiminden Kaçınma: Sigara ve alkolün kalp sağlığı üzerinde olumsuz etkileri vardır. Bu nedenle sigara ve alkol tüketiminden kaçınmak, pro-BNP seviyelerini kontrol etmeye yardımcı olabilir.
• Stres Yönetimi: Stres, kalp sağlığını olumsuz etkileyebilir ve pro-BNP seviyelerini artırabilir. Stres yönetimi teknikleri, pro-BNP seviyelerini düşürmeye yardımcı olabilir.

Ancak unutulmamalıdır ki, pro-BNP seviyelerini düşürme yöntemleri kişiye özel olarak belirlenmelidir. Bu nedenle, pro-BNP yüksekliğiyle ilgili olarak doktorunuza danışmanız önemlidir.

Uzm. Dr. Mehmet Uğurlu
Bayındır İçerenköy Hastanesi Kardiyoloji Uzmanı