Laparoskopik Nefrektomi (Kapalı Yöntemle Böbrek Ameliyatı) Nedir? Nasıl Yapılır?

Laparoskopik (Kapalı) böbrek ameliyatı nedir? Nasıl yapılır?

Laparoskopik böbrek ameliyatlarında karından ya da karın dışından 3-4 adet 1 cm genişliğindeki küçük kesilerle karın içine özel plastik veya metal (trokar ) yerleştirilerek özel aletler kullanılarak böbreğe ulaşılır ve operasyon gerçekleştirilir.

Laparoskopik böbrek kanseri ameliyatında karın boşluğuna yerleştirilen trokar vasıtası ile karın boşluğuna hava verilir, karın boşluğu aletlerin kolay giriş ve çıkışını ve cerrahın organ üzerinde kolayca çalışmasını sağlayacak şekilde genişletilmektedir. Karın duvarında yaklaşık 10 mm çapındaki bir delikten yerleştirilen bir kamera sistemi ile karın içi organlar görüntülenir. Görüntülemeye ek olarak açılan 5 ve 10 milimetrelik ek delikler açılır, buradan yereleştirilen cerrahi aletlerle operasyon gerçekleştirilir.

Laparoskopik (Kapalı) yöntemle gerçekleştirilen böbrek ameliyatları nelerdir?

Böbrek operasyonlarının çoğu laparoskopik yöntemle yapılır. Laparoskopik yöntemle yapılabilen operasyonlar şunlardır:

• Böbreğin atrofik olması nedeni ile çıkarılması (basit nefrektomi),
• Böbrek kanseri nedeniyle radikal nefrektomi,
• Böbrekteki kitle nedeniyle parsiyel nefrektomi,
• Laparoskopik böbrek kisti çıkarılması,
• Laparoskopik böbrek taşı operasyonu,
• Laparoskopik renal pelvisteki taşın çıkarılması (laparoskopik piyelolitotomi),
• Laparoskopik piyeloplasti.

Laparoskopik radikal nefrektomi nedir? Hangi durumlarda bu yönteme başvurulur?

Laparoskopik radikal nefrektomi, böbrekteki kitle 7 santimetreden büyükse laparoskopik olarak böbreğin etraf dokuları (Gerota fasiası), bazen böbrek üstü bezi ile birlikte çıkarılmasıdır. Böbrekteki kitle ana damarlara yakın ise yine laparoskopik radikal nefrektomi yapılması tercih edilebilir.

Laparoskopik parsiyel nefrektomi nedir? Hangi durumlarda bu yönteme başvurulur?

Böbrekteki kitle 5 santimetreden küçükse toplayıcı sistemini tutmamışsa, ana damarlardan uzakta ise parsiyel nefrektomi tercih edilir. Bu durumda sadece böbrekteki kitle çıkarılır. Geri kalan böbrek fonksiyon görmeye devam eder. Bu şekilde geri kalan böbrek dokusu hastanın böbrek fonksiyonlarının kaybının engellenmesi amacıyla korunur, böbrek yetmezliği ihtimali minimuma indirilmiş olur. Ancak bu cerrahi, zamana karşı gerçekleştirilen bir cerrahidir; damar disseksiyonu ve vücut içinde dikiş atma tekniği gerektirir.

Laparoskopik (Kapalı) yöntemle yapılan böbrek ameliyatlarının avantajları nelerdir?

Laparoskopik (Kapalı) yöntemle yapılan böbrek ameliyatının birçok avantajı vardır. Bu nedenle laparoskopik ameliyatlar daha çok tercih edilir.

Kapalı yöntemle böbrek ameliyatının avantajları şu şekilde sıralanabilir:

• Ameliyat kesisi daha küçüktür.
• Yara iyileşmesi daha hızlıdır.
• Ameliyattan sonra hastanede yatış süresi daha kısadır.
• Açık operasyona göre ağrı daha az olup analjezik (ağrı kesici) ihtiyacı daha azdır.
• Operasyon sırasında kanamanın az olması sayesinde kan ihtiyacı da daha azdır.
• Hastalar daha erken dönemde günlük işlerine dönerler.
• Kesiler küçük olduğu için bilhassa şişmanlarda estetik olarak daha avantajlıdır.
• Yara enfeksiyonu riski daha azdır.

Laparoskopik cerrahi sırasında cerrah, dokulara dokunamaz ve doku gerginliğini hissedemez. Dokulara 30 santimlik çubuklar yardımıyla temas eder ve cerrahi alana değil ekrana bakarak operasyonu gerçekleştirir.

Laparoskopik (Kapalı) böbrek ameliyatı öncesi hazırlık:

Kapalı yöntemle gerçekleştirilen böbrek ameliyatları genel anestezi altında yapılır. Hastalar genel anestezi alacağı için ayrıntılı değerlendirmeden geçirilmeleri gerekir. Özellikle yaşlı hastalarda kalp rahatsızlıkları ve akciğer hastalıklarına karşı gerekli araştırmalar yapılır. Hasta, kan sulandırıcı ilaç kullanıyorsa operasyondan bir hafta önce bu ilaçların kesilmesi gerekir. İleri yaş hastalarda akciğer ve kalp için ayrıntılı değerlendirme yapılır. Kanser hastaları ve kanama ihtimali olan hastalar için kan grubu tayini yapılmalı; eritrosit süspansiyonu hazır bulundurulmalıdır. Operasyondan önce 8 saatlik açlık gereklidir. Tüm hazırlıklar sağlandıktan sonra yatışı yapılan hastalardan operasyonla ilgili onam formları onayı alınır. Hastalar, cerrah tarafından ameliyat ve olası komplikasyonlar hakkında bilgilendirilir.

Laparoskopik (Kapalı) böbrek ameliyatında hangi anestezi türüne başvurulur?

Laparoskopik böbrek ameliyatlarında genel anestezi uygulanır.

Laparoskopik (Kapalı) böbrek ameliyatı ne kadar sürer?

Laparoskopik böbrek ameliyatının süresi operasyon çeşidine göre değişiklik gösterir. Böbrek kisti operasyonu kısa sürerken; kanser ameliyatları daha uzun süre alabilir.

Ameliyattan sonra hastanede kalış süresi yapılan operasyona göre değişir. Böbrek kisti ya da atrofik böbrek nedeniyle yapılan laparoskopik operasyondan sonra hastalar ertesi gün taburcu edilirler. Böbrek kanseri nedeni ile radikal nefrektomi ya da parsiyel nefrektomi yapılan hastalar 2 ila 4 gün hastanede kalabilirler.

Laparoskopik (Kapalı) böbrek ameliyatı sonrasında iyileşme süreci:

Laparoskopik böbrek ameliyatı, kısa süren bir operasyonsa ve sorunsuz geçmişse ameliyat sonrasında hastalar odalarına alınır. Damardan antibiyotik ve ağrı kesiciler uygulanır. Hastalar genel anestezi aldıkları için 4-5 saat ağızdan gıda almazlar. Düzenli olarak ateş ve tansiyon takibi yapılır. Anestezi etkisi geçtikten sonra ağızdan gıda verilir, hastalar ayağa kaldırılıp yürütülür. Ameliyattan sonra hastanede kalış süresi yapılan operasyona göre değişir. Böbrek kisti ya da atrofik böbrek nedeni ile yapılan laparoskopik operasyondan sonra hastalar ertesi gün taburcu edilirler. Böbrek kanseri nedeni ile radikal nefrektomi ya da parsiyel nefrektomi yapılan hastalar ise 2-4 gün hastanede kalabilirler.

Hangi durumlarda laparoskopik cerrahi yapılmamalıdır?

Laparoskopik böbrek ameliyatı her hastaya uygun olmayabilir. Bazı durumlarda laparoskopik girişim tercih edilmez, açık operasyon uygulanır.

Laparoskopik cerrahinin tercih edilmediği durumlar şunlardır:

• Daha önce karın ve böbrek ameliyatı geçirenler laparoskopik girişim için uygun olmayabilir.
• Geçirilmiş enfeksiyonlar nedeni ile çevre dokulara ileri derecede yapışıklık varsa laparoskopi tercih edilmez.
• Böbrek kanseri ileri boyutta ve komplike ise tercih edilmez.
• İleri derecede kalp ve akciğer yetmezliğinde olası solunumsal asidoz nedeniyle laparoskopi tercih edilmez.

Laparoskopik (Kapalı) böbrek ameliyatının riskleri nelerdir?

Laparoskopik böbrek ameliyatlarında nadir de olsa komplikasyonlar görülebilir. Bunların başında kanama gelir. Ciddi kontrol edilemeyen kanamalarda açık ameliyata geçilmesi gerekebilir. Komplike vakalarda açık ameliyata geçilmesi gerekebilir. Sağ böbrek laparoskopik ameliyatlarda karaciğer, vena kava; sol böbrek laparoskopik operasyonlarda dalak, bağırsak, aort yaralanması gelişebilir. Ameliyat sonrası büyük damarlarda pıhtılaşma ve akciğer embolisi riski açık ameliyata göre daha az olsa da ciddi komplikasyonlardır, gerekli önlemler alınmalıdır.

Günümüzde laparoskopik böbrek ameliyatları yaygın olarak uygulanmaktadır. Hastanede kalış süresinin kısa olması, hastaların daha az ağrı duyması, analjezik (ağrı kesici) ihtiyacının daha az olması, iyileşme sürecinin daha kısa olması, günlük işlerine daha erken başlamaları gibi bir çok avantaja sahiptir. Bu nedenle laparoskopik böbrek ameliyatları açık ameliyata göre daha çok tercih edilmektedir.

Prof. Dr. İzak Dalva
Bayındır Söğütözü Hastanesi Üroloji Bölüm Başkanı