Kronik obstruktif akciğer hastalığı (KOAH), geri dönüşü olmayan, önlem alınmadığında ilerleyen, nefes yollarında mikroplarla oluşmayan bir iltihaplanmaya bağlı oluşan kronik bir akciğer hastalığıdır.
KOAH risk faktörleri nelerdir?
KOAH gelişimi için en önemli risk faktörü tütün ürünlerine (sigara, puro, nargile ve ısıtılmış tütün ürünleri) maruziyettir. Çevresel tütün dumanına maruziyet de riski artırmaktadır. Mesleki maruziyet (kömür madeni ve odun işleme, toz ve gazlara uzun süre maruz kalınan meslek grupları), biomass olarak adlandırılan odun, tezek ve benzeri yakıtlara maruz kalma ve akciğerin yetersiz gelişimini etkileyen faktörler (düşük doğum ağırlığı, çocukluk döneminde sık geçirilen solunum yolu enfeksiyonları), iç ve dış ortam hava kirliliği diğer risk faktörleridir.
KOAH'ın görülme sıklığı nedir?
KOAH görülme sıklığı, 40 yaş üstü yetişkinlerde dünyada ortalama %12, ülkemizde %19’dur. Türkiye’de solunum sistemi hastalıklarından kaynaklanan ölüm nedenleri arasında üçüncü sıradadır. Bu ölümlerin %45,6 kadarı KOAH nedeniyle olmaktadır.
KOAH'ın tedavisi mümkün müdür?
KOAH tanısı konulan kişilerin sigara kullanımını bırakmaları, zararlı toz, gaz dumanından, hava kirliliğinden ve zararlı etkileri kanıtlanmış olan elektronik sigara kullanımından uzak durmaları gereklidir.
KOAH tedavisinde nefes açıcı özellikte, inhaler olarak adlandırılan solunum yolu ile uygulanan ilaçlar ile hava yollarındaki daralmanın ve yangının önüne geçilmesi amaçlanmaktadır. Solunum yetmezliği olan KOAH’lı hastalarda evde oksijen tedavisi ve/veya evde solunum cihazı tedavisi gibi tedavilere ihtiyaç olabilmektedir.
Hastalığın kötüleşmesi ve seyrini etkileyen, hatta ölümlere neden olan ataklardan ve zatürreden korunmak için grip ve zatürre aşılarının yaptırılması ve nefes yoluyla alınan ilaç tedavilerinin düzgün uygulanması gerekir. Bu tedavilerin yanı sıra fiziksel aktivitenin ve gerekirse akciğer rehabilitasyonu uygulanması hastaların günlük yaşamlarının daha kaliteli hale gelmesini sağlar.
Unutulmaması gereken en önemli şey, akciğerler vücutta yenilenemeyen tek organdır ve bozmamak gerekir. O halde, hem KOAH olmamak için, hem de KOAH tanısı aldığında doktor tarafından verilen tedavi ile şikayetlerinin rahatlamasının yarattığı rehavet ile sigara ve tütün ürünlerine devam edilmesi, kronikleşmenin giderek artmasına ve bir süre sonra nefes açıcı ilaçlar kullanılsa bile rahatlayamamaya ve hastanelerde geçen bir hayata neden olmaktadır. Kalitesiz bir hayat yaşamaya başlamak, oksijen cihazlarına bağımlılık ve aile üyelerinin bakımına muhtaç olmak, depresyona ve yaşam sevincini yitirmelerine sebep olmaktadır.
KOAH olmamak ve akciğer sağlığını korumak sizlerin elindedir. Sigara ve tütün ürünlerini vakit geçirmeden bırakın, düzenli doktor kontrollerinizi yaptırın. Solunum fonksiyon testleri, KOAH tanısının erken saptanmasında, tedavinin planlanmasında ve takibinde önemlidir. Bu nedenle ihmal etmeyin.
Doç. Dr. Cem Gündoğdu
Bayındır Söğütözü Hastanesi Göğüs Hastalıkları Bölüm Başkanı