Çocuklarda atopik dermatit neden olur? Nasıl tedavi edilir?

Atopik dermatit, çocuklarda genellikle erken çocukluk döneminde ortaya çıkan, tekrarlayıcı kaşıntılı egzama atakları şeklinde kendini gösteren bir hastalıktır.

Atopik dermatit belirtileri nelerdir?

İlk yaşlarda daha çok kol bacakların dış kısımları ve yüz bölgesi tutulurken, daha büyük çocuklarda eklemlerin iç kısımlarında daha fazla lezyon görülür. Aralarda iyilik hali olması ve tekrarlayıcı olması en önemli özelliğidir. Akut dönemde kızarık zeminde sulu minik kabarıklıklar ön plandayken, lezyonlar kronikleştikçe pullanmalı, kuru, gittikçe kalınlaşan lezyonlar görülür.

Atopik dermatit neden olur?

Atopik dermatit veya alerjik egzama denmesine rağmen bu hastalık hiç alerji olmadan da ortaya çıkabilir. Ancak çocukların önemli bir kısmında besin alerjisi tabloya eşlik eder. Hava yolu alerjileri de görülebilir. Alerjenler yanında cilt kuruluğu, güneş, sıkı, tüylü, kürklü giysiler, terleme, stres gibi etkenler de lezyonları tetikleyebilir. Bazı gıdalar alerji olmadan da lezyonları artırabilir, acılı baharatlar, domates, portakal, domates gibi asidik gıdalar bu gruptadır. Atopik dermatit gelişiminde genetik yatkınlık da söz konusu olabilmektedir.

Atopik dermatit kaç yaşında geçer?

Atopik dermatit genellikle erken bebeklikte ortaya çıkar ve çoğu zaman 3 yaşına kadar geçer. Ancak bazı çocuklarda ileri yaşlarda da devam edebilir. Zamanla geçme ihtimali yüksek olmakla birlikte, o zamana kadar bu hastalık tekrarlayıcı özellik gösterir. Ne tedavi verilirse verilsin, hastalık geçmeye karar verene kadar lezyonlar tekrarlamaya devam eder. Çocuk en iyi tedaviyi de alsa, alerjisi olan şeylerden uzak da dursa zaman zaman lezyonlar olabilir. Bu nedenle lezyon tekrarladığı için birçok farklı hekime gidilmesi gereksiz şekilde tetkik tekrarlarına ve düzensiz tedaviye, evde aşırı strese neden olabilmektedir.

Çocuklarda atopik dermatit tedavisi

Atopik dermatit tedavisinde lezyonların mümkün olduğu kadar az çıkması için yapılması gerekenler ve lezyonlar çıktığında yapılması gerekenler yer alır. Tetikleyicilerden kaçınma ve düzenli nemlendirici kullanımı lezyonların önlenmesi için önemlidir. Lezyon ortaya çıktığında iyileştirici kremler kullanılır. Bu kremlerin bir kısmı kortizonludur. Kısa süreli ve sadece lezyon bölgesine kullanıldığında bu kremlerin önemli yan etkileri yoktur ve tedavide önemli bir yerleri vardır. Bu nedenle gerekli olduklarında kullanmaktan kaçınılması tedaviyi olumsuz etkiler.

Lezyon sıklığının azaltılması için dikkat edilmesi gerekenler şu şekildedir:

Çocuğunuzun cildinin kuru olması hastalığını kötüleştirecektir. Her gün sabah akşam tüm vücuduna nemlendirici krem sürün. Nemlendirici kremler atopik dermatit tedavisinin olmazsa olmaz parçasıdır.
Sık banyo yaptırın (her seferinde saçını yıkamanıza gerek yoktur) ve banyodan sonra mutlaka tüm vücuda nemlendirici krem uygulayın. Nemlendiriciyi çocuğu tam kurulamadan, henüz vücudu nemliyken uygulayın. Banyoda egzemalı çocuklar için uygun sabun ve şampuanları kullanın. Sürterek ya da keseleyerek yıkamayın.
Tüylü, yünlü, kürklü, naylon içerikli giysiler giydirmeyin. Terletecek kadar kalın veya vücuda yapışan giysileri kullanmayın. Pamuklu, hafif, bol giysiler tercih edin.
Çocuğunuzda besin alerjisi saptanmış ve hekiminiz diyet önermiş ise diyet önerilerine dikkatle uyun.
Stres lezyonların çıkmasını artıran önemli bir etkendir. Çocuğunuzun evde huzurlu bir ortamda büyümesi ve kendisini rahatlatacak yaşına uygun etkinliklerde bulunması lezyonların azalmasına yardımcı olur.
Bazı gıdalar çocuğun alerjisi olmasa bile lezyon sıklığını artırabilir. Portakal, mandalina gibi narenciye grubu meyveler, domates, çilek, kivi, çikolata ve kakaolu gıdalar, kuruyemiş ve baharat gibi gıdaları sık ve bir seferde çok miktarda tüketmemesine dikkat edin.

Lezyon olduğunda kullanılacak tedaviler

Lezyonlar ortaya çıktığında nemlendirici kullanmaya devam edin. Ancak sulantılı, açık yara şeklinde lezyonlar olduğunda bu bölgelere doğrudan nemlendirici uygulamayın, lezyonun yatışmasını bekleyin.

Alerjik egzama tedavisinde, steroidli (kortizonlu) ve antibiyotikli kremler kullanılmaktadır. Stereodli kremlerin kullanımından korkulması ve kullanılmaması daha ağır daha çok yan etkili ilaçlara ihtiyaç doğurabilir. Steroidli kremler uygun şekilde ve kısa süreli kullanımda önemli yan etkiler beklenmeyen, çok etkili ilaçlardır.

Kortizonlu kremler:

Lezyon çıktığında günde iki kez, yalnızca lezyon olan bölgelere ince bir tabaka halinde 3-5 gün uygulayın.
Güneş gören yerlere sürdüğünüzde, uygulamadan sonra 2 saat güneşe çıkarmayın. Aynı bölgeye 2 haftadan kısa aralarla tekrar uygulama yapmayın.
Bu tedaviyle geçmeyen veya sık tekrarlayan durumlarda alerji doktorunuza başvurun.
Bazen aynı bölgede lezyonların sık tekrarlaması durumunda, lezyonu iyileştirmek için bir haftalık düzenli tedavi sonrası, krem gün aşırı veya birkaç gün arayla bir süre daha kullanılabilir. Bu tedaviye proaktif tedavi denilmektedir. Hekiminizin önermesi halinde düzenli uygulamanız lezyonların tekrarlamasını azaltacaktır.

Antibiyotikli kremler:

Atopik dermatitte ortaya çıkan bazı lezyonların üzerinde mikrobik yerleşim olabilmekte, cilt enfeksiyonları görülebilmektedir. Bu durum genellikle kendini sarı sulantılı yaralar şeklinde gösterir. Hekiminiz tarafından önerilmiş ise bu lezyonların üzerine antibiyotikli kremler kullanılabilir.
Antibiyotikli krem kullanımı sırasında kortizonlu krem kullanımına devam edilmelidir.
Nadiren ağır durumlarda ağızdan antibiyotik kullanılması gerekebilir.

Alerjik egzaması olan çocuklarda alerjik bronşit ve alerjik nezle gelişme riski diğer çocuklardan fazladır. Bu nedenle aşağıdaki durumlar olursa mutlaka çocuk alerji doktorunuza başvurunuz: