Egzama nedir? Egzamaya ne iyi gelir?

Egzama, ciltte kaşıntı, kızarıklık, kuruluk ve iltihaplanma gibi belirtiler ile kendini gösteren bir deri hastalığıdır.

Egzama neden olur?

Egzama, genetik yatkınlık, hormonlar, stres, cilt bariyerinin zayıflaması, hassas cilde sahip olunması, alerjenlere veya tahrişe neden olan maddelere maruz kalınması, soğuk ve kuru hava gibi birçok farklı uyaran nedeniyle ortaya çıkabilir.

Egzama belirtileri nelerdir?

• Kızarıklık, kuruluk, pullanma veya çatlama,
• Kaşıntı,
• Kabarcıklar,
• Yanma hissi egzamanın belirtilerindendir.

Egzama çeşitleri nelerdir?

• Atopik dermatit: Genetik yatkınlıkla ilişkilendirilen ve sıkça görülen bir egzama türüdür. Atopik dermatitte ciltte kuruluk, kaşıntı, kızarıklık ve bazen su kabarcıkları gibi belirtiler görülür.
• Kontak dermatit: Cildin belirli bazı maddeler ile temas etmesiyle tepki veren egzama çeşididir. İrritan kontakt dermatit (kimyasal maddelere maruz kalma) ve alerjik kontakt dermatit (alerjenlere karşı reaksiyon) olmak üzere iki türü vardır.
• Numuler egzama: Genellikle bacaklarda, kollarda, gövdede görülen ve yuvarlak, pullu plaklar şeklinde ortaya çıkan egzama çeşididir. 
• Seboreik dermatit: Genellikle saçta ve yüzde ortaya çıkan, ciltte kızarıklık ve kaşıntı ile karakterize olan egzama çeşididir.  
• Dishidroz egzama: Ellerde ve ayaklarda su kabarcıklarına neden olan bir egzama çeşididir.
• Asteatotik egzama: Derinin üst tabakasındaki yağ miktarının azalması, çok sık duş alınması gibi nedenlerden kaynaklanan ve ciltte kuruluğa, çatlaklara yol açan bir egzama türüdür.

Egzama bulaşıcı mıdır?

Egzama, bulaşıcı değildir ancak aynı materyallere maruz kalınması ile birden fazla aile bireylerinde de karşımıza çıkabilir.

Egzama tanısı nasıl konulur?

Egzama tanısı, dermatoloji uzmanları tarafından detaylı hasta öyküsünün alınması ve klinik muayene sonucunda konulur. Hekim, vücuttaki kızarıklığı, kaşıntılı bölgeleri, diğer belirtileri inceleyerek, genetik yatkınlığı ve hastalığın şiddetlendiği dönemleri göz önünde bulundurarak egzamayı teşhis eder. Egzama tanısında alerji testlerinden de yararlanılabilinir.

Egzama nasıl tedavi edilir?

Egzama tedavisi, kızarıklık, kaşıntı, kuruluk gibi egzama belirtilerini hafifletmeyi ve egzamanın tetiklenmesini önlemeyi amaçlar. Tedavi yöntemi egzamanın türüne, şiddetine ve cilt tipine göre değişiklik gösterir. Bu nedenle egzama belirtileri gösteren kişiler dermatoloji uzmanına başvurmalı ve hekimin yönlendirmesi doğrultusunda tedavi edilmelidir. 

Egzamaya ne iyi gelir? Egzama nasıl geçer?

Cildi tahriş edici maddelerden uzak tutmak, cildin nem dengesini korumak ve hekim tarafından planlanan tedaviyi aksatmadan uygulamak egzamanın hafiflemesinde ve tedavi edilmesinde oldukça önemlidir. Ellerin düzenli olarak nemlendirilmesi, temizlik malzemeleri gibi kimyasal maddelerle temas edilmemesi ya da etmeden önce eldiven kullanılması, cildi tahriş etmeyen ve kimyasal olmayan sabunların, temizlik malzemelerinin kullanılması eldeki egzamaya iyi gelebilir.  

Saç egzamasının neden olduğu semptomları kontrol altına almak için ise hekim kontrolünde egzama tedavisi için kullanılan özel şampuanlar kullanılabilir. Saçların ılık suyla yıkanması, saç derisini tahriş etmeyecek tarakların kullanılması, sağlıklı beslenilmeye ve stresten uzak durmaya özen gösterilmesi saç egzamasının kontrol altına alınmasında etkilidir.

Yüzde Egzama Nedenleri Nelerdir?

Yüzde egzama, özellikle hassas ve çevresel faktörlere açık olan yüz bölgesinde oluşan, kızarıklık, kaşıntı ve kurulukla kendini gösteren bir cilt rahatsızlığıdır. Yüzde egzama, genetik yatkınlık, çevresel etkenler ve bağışıklık sistemi reaksiyonlarının bir araya gelmesiyle oluşur. İşte yüz egzamasının nedenleri:

1. Genetik Faktörler

Ailede egzama, astım veya alerji öyküsü bulunan bireylerde, yüzde egzama görülme olasılığı daha yüksektir. Bu durum, cilt bariyerinin zayıflaması ve çevresel etkilere karşı daha duyarlı hale gelmesine neden olabilir.

2. Cilt Bariyerinin Zayıflaması

Yüz bölgesindeki cilt, vücudun diğer bölgelerine göre daha ince ve hassastır. Nem kaybı veya dış etkenler, cilt bariyerinin zarar görmesine neden olabilir ve bu da egzama belirtilerini tetikleyebilir.

3. Çevresel Faktörler

• İklim Değişiklikleri: Soğuk, rüzgar, kuru hava ya da ani sıcaklık değişiklikleri cildi tahriş ederek egzama oluşumuna yol açabilir.
• Tahriş Edici Maddeler: Sabunlar, kozmetikler, makyaj malzemeleri, parfümler veya güneş kremleri gibi ürünler ciltte tahrişe ve egzamaya neden olabilir.
• Alerjenler: Polen, ev tozu akarları, hayvan tüyleri gibi alerjenler egzama belirtilerini artırabilir.

4. Bağışıklık Sistemi Reaksiyonları

Egzama, bağışıklık sisteminin çevresel maddelere veya cilt yüzeyindeki mikroorganizmalar gibi uyaranlara karşı aşırı tepki vermesiyle ortaya çıkabilir. Bu reaksiyonlar, ciltte iltihaplanma ve kaşıntıya neden olabilir.

5. Cildin Uygunsuz Ürünlerle Temizlenmesi

Cildi sık sık yıkamak ya da sert peeling ürünleri kullanmak, cildin doğal yağ bariyerini ortadan kaldırarak kuruluk ve egzama gelişimini tetikleyebilir.

6. Stres ve Duygusal Faktörler

Stres, vücutta inflamasyonu artırarak egzama belirtilerinin şiddetlenmesine yol açabilir. Özellikle yüz gibi görünür bölgelerdeki egzama, stresin hem sebebi hem de sonucu olabilir.

7. Alerjik Tepkiler

Bazı yiyecekler (örneğin süt ürünleri, fındık) veya temas alerjisi (örneğin nikel içeren mücevherler, lateks) yüz bölgesinde egzama belirtilerini tetikleyebilir.

8. Hormonal Değişiklikler

Hormonal dalgalanmalar, özellikle ergenlik, gebelik veya menopoz dönemlerinde egzama belirtilerini artırabilir.

Egzama ile Başa Çıkma Yolları

Yüzde egzama belirtilerini hafifletmek ve kontrol altına almak için şu öneriler uygulanabilir:

• Nazik Cilt Bakımı: Hassas ve parfümsüz temizleyiciler kullanılmalı, düzenli nemlendirme yapılmalıdır.
• Güneş Koruyucu Kullanımı: Yüz bölgesini çevresel hasarlardan korumak için uygun güneş koruyucular tercih edilmelidir.
• Cilt Tahrişinden Kaçınma: Makyaj ve kozmetik ürünler seçilirken hipoalerjenik ürünler kullanılmalıdır.
• Doktor Kontrolü: Şiddetli egzama durumlarında dermatoloji uzmanı önerisiyle kortikosteroid veya diğer tedaviler uygulanabilir.

Yüzde egzama, doğru bakım ve yaşam tarzı değişiklikleriyle büyük ölçüde kontrol altına alınabilir. Her bireyin cilt yapısı farklı olduğu için tedavi planı bir dermatoloji uzmanı tarafından kişiselleştirilmelidir.

Bebeklerde Egzama Neden Olur?

Bebeklerde egzama, genellikle ciltte kuruluk, kaşıntı ve kızarıklıkla kendini gösteren yaygın bir cilt sorunudur. Bebeklerde atopik dermatit olarak da bilinen bu durum, çevresel ve genetik faktörlerin bir araya gelmesiyle ortaya çıkar. İşte bebeklerde egzamanın başlıca nedenleri:

1. Genetik Faktörler

Ailede astım, alerji veya egzama öyküsü varsa, bebekte egzama gelişme riski artar. Bu genetik yatkınlık, cildin bariyer fonksiyonunun zayıf olmasına neden olabilir.

2. Cilt Bariyeri Sorunları

Bebeklerin cildi yetişkinlere göre daha ince ve hassastır. Cildin doğal bariyeri tam anlamıyla gelişmediği için nem kaybı artar ve tahrişe açık hale gelir. Bu durum, egzamanın oluşumuna zemin hazırlar.

3. Çevresel Faktörler

• Alerjenler: Toz, evcil hayvan tüyü, polen gibi alerjenler egzama ataklarını tetikleyebilir.
• Tahriş Edici Maddeler: Parfümlü sabunlar, deterjanlar veya kimyasal içeren ürünler cildi tahriş ederek egzama belirtilerini kötüleştirebilir.
• İklim: Soğuk ve kuru hava egzama semptomlarını artırabilir.

4. Alerjik Tepkiler

Bazı bebekler, bazı gıdalara karşı alerjik tepki gösterebilir. Bu alerjiler, ciltte egzama şeklinde kendini gösterebilir. Beslenme açısından doktoruna danışmakta fayda vardır.

5. Bağışıklık Sistemi

Egzama, bağışıklık sisteminin aşırı reaksiyon göstermesiyle ilişkilendirilebilir. Bağışıklık sistemi ciltteki bazı maddelere aşırı tepki verdiğinde inflamasyon oluşur ve egzama belirtileri ortaya çıkar.

6. Nem Kaybı

Bebeklerin cildi doğal olarak nemini kolayca kaybeder. Nem eksikliği, ciltte kuruluk ve çatlamalara yol açarak egzama oluşumunu tetikleyebilir.

Uzm. Dr. Ferihan Bilgin
Bayındır İçerenköy Hastanesi Dermatoloji Uzmanı